Iedere treinreiziger kon het deze donderdagmorgen weer meemaken. Niet de ‘gewone’ alledaagse vertragingen en afgelaste treinen, maar complete chaos. Ik ondervond het zelf.

De NMBS app gaf andere vertragingstijden dan de omroepers. Diezelfde app liet treinen ‘vertrekken’ aan hun beginstation om even later doodleuk te melden dat hij nog niet vertrokken is. Treinen reden niet tot hun eindbestemming. Op welke trein overstappen? Dat zoek je zelf maar uit. Omroepers geven andere tijden dan de app…

In onbewaakte stelplaatsen is hier tijd genoeg voor…

De oorzaak? “Technische problemen wegens winterse omstandigheden.” Neen, beste omroepers, app-bedieners, treinbegeleiders, loketbedienden, dat is niet de oorzaak.

De oorzaak is jarenlange onderfinanciering met als gevolg onderbemanning, tekort aan middelen, tekort aan treinen, tekort aan onderhoud van treinen.

Neoliberaal wanbeleid

Dit is het gevolg van jarenlang wanbeleid. Vergeet de glamoureuze retoriek, vergeet de met veel bombarie aangekondigde nieuwe treinstellen, vergeet de flashy recruteringscampagnes – die nooit voldoende blijken te zijn om de tekorten op te vangen.

Winterse omstandigheden? De oplossingen zijn bekend: verwarmde spoorwissels zodat die niet blokkeren door bevroren sneeuw, verwarmde seinen zodat die niet onzichtbaar worden door aanvriezend stofsneeuw (wat treinen verplicht tot stapvoets rijden). Te duur? Dit zijn investeringen, geen onkosten. Dit is een kwestie van politieke keuzes.

Geen tijd voor degelijke reiniging…

Bij vriesweer – zeker bij aanvriezende mist – is er ook hoger risico voor stroomdraadbreuk. In Japan is het jaarlijks aantal stroomdraadbreuken nihil. Elke lijn wordt er elke nacht gecontroleerd. Te duur?

Nogmaals, verreken de kostprijs van dat onderhoud met de winst die je economie maakt dankzij gegarandeerd stipte treinen op elk moment van de dag, tijdens alle seizoenen het hele jaar door. Toegegeven, hier gebeurt dat ook – exclusief voor de tgv-lijnen.

Maar, graffiti veroorzaken toch geen vertragingen? Dat doen ze wel.

Is het je trouwens al opgevallen, beste treinreiziger, dat de Thalys en Eurostar-treinen (nu samen Eurostar) en alle andere tgv-treinen nooit verminkt worden door lelijke graffiti? De tgv-treinstellen die in Brussel-Zuid overnachten gaan allen naar volledig gesloten camerabeveiligde stelplaatsen.

Uw dagelijkse trein krijgt dat privilege niet. Die staat ‘s nachts op open stelplaatsen. Het gevolg is bekend. Maar, graffiti veroorzaken toch geen vertragingen? Dat doen ze wel.

Met zicht op de natuur?

Niet direct de dag zelf (soms moet het toch, wanneer onverlaten het venster van de treinbestuurder volspuiten en/of de voor- en achterlichten) maar alle treinen die volgespoten worden door graffiti-nozems zonder talent – zowat 99 procent van alle treingraffiti zijn gewoon spuuglelijk – moeten langer in onderhoud. Dat veroorzaakt een tekort aan treinen, wat dan weer vertragingen veroorzaakt.

Het NMBS-personeel heeft het opgegeven om treinen alleen voor het weghalen van graffiti uit de dienst te halen en laat de treinen lelijk verder rijden tot ze aan hun technisch onderhoud toe zijn, om het dan te doen (en dikwijls wordt het dan snel-snel niet grondig gedaan wegens tijdsgebrek).

Investeer meer, maak minder kosten

Door het systemisch gebrek – doelbewust? – aan langetermijnvisie van opeenvolgende federale regeringen wordt ondermeer niet geïnvesteerd in beveiligde stelplaatsen voor alle treinen. Dat zou – opnieuw dat woord – te duur zijn. Dat klopt dus weer niet.

Verreken de investering in degelijke beveiligde stelplaatsen met de jaarlijkse kostprijs – wat géén investering is – voor het reinigen van de treinstellen, de vertragingen, het tekort aan operationele treinstellen.

Wedden dat wagon 62182 snel zal worden gereinigd?

Dergelijke investeringen verdienen zich na enkele jaren terug. Dat vraagt echter een langetermijnvisie die de opeenvolgende federale regeringen niet overwegen, noch de liberale partijen (uiteraard), noch de Vlaams-nationalisten, noch de christendemocraten, noch de socialisten maar al evenmin de groene partijen.

Het door de regering De Croo goedgekeurde investeringsplan van minister Georges Gilkinet (Ecolo) was in theorie een stap vooruit. Het is zelfs al een verwezenlijking dat er eindelijk terug een plan is – om maar te zeggen hoe laag de lat ligt.

Maar zelfs dit plan is nauwelijks een inhaalbeweging op de onderfinanciering van de voorbije tientallen jaren (en federaal supernota-formateur Bart De Wever wil dat plan weg). En weer is dit een groene ‘verwezenlijking’ voor later, zonder garanties dat het ooit echt wordt uitgevoerd.

Pijlen op de echte daders

Beste treinreizigers, jullie hebben 100 procent gelijk om woedend te zijn over deze wantoestanden. Reageer je verontwaardiging echter niet af op het personeel, op je treinbegeleider, je treinbestuurder, je loketbediende, zij zijn evenveel slachtoffer als jij. Ook niet op hun vakbonden, die dit wanbeleid blijven aanklagen en hun personeel verdedigen tegen deze kritiek.

De trein, goed voor de natuur?

Richt je woede op de opeenvolgende federale regeringen, op alle verantwoordelijke ministers van de voorbije dertig jaar en op alle partijen die al die tijd in de federale regering zaten.

Protesteer ook tegen de huidige federale onderhandelaars. De supernota van formateur Bart De Wever wil nog meer besparen – noem dat overigens niet ‘besparingen’, geef het zijn echte naam ‘sociale inleveringen’.

En klaag ondertussen ook de politiek benoemde en zwaar overbetaalde NMBS- en Infrabel-directeurs aan, protesteer tegen de geldverspillende en inefficiënte splitsing tussen NMBS en Infrabel en tegen het weggesmeten geld aan externe consultants.

Laat je tenslotte niet intimideren door de neoliberale roeptoeters die vanuit hun SUVs schreeuwen dat privatisering de oplossing zou zijn.

Protesteer, laat je stem horen! Richt je pijlen op de echte daders!