Luk Vandenhoeck vertrok in 2017 voor een welverdiend pensioen na veertig jaar inzet als strijder voor sociale rechtvaardigheid, vooral bij de ACOD-VRT, de ABVV-afdeling van de openbare omroep. Hij vertelde zijn verhaal aan Gert Verdonck die het neerschreef in ‘Op de barricaden bij de VRT’. Je hoort hem tevens in de podcast van ManiFiesta over dat boek en zijn strijd voor onze openbare omroep.
Wie Luk kent, weet dat ze bij hem niet terecht kunnen voor de grote synthese, de sociale geschiedenis ‘van bovenaf’. Hij is een man van de basis, van de gelijke naast alle andere werkende collega’s. Zijn leven is “een verhaal van mensen en acties, van strijd maar ook van succes”.
In het boek Luk Vandenhoeck – Op de barricaden bij de VRT lezen we over de problemen op de werkvloer van de VRT in de laatste veertig jaar op een manier die in geen enkele officiële publicatie van de openbare omroep aan bod kwam. Het is een geschiedenis van mensen … bekeken door de ogen van iemand die het allemaal heeft meegemaakt … en die jaar na jaar op de barricaden is gaan staan.”
Luk groeide op in een katholiek, Vlaams-nationalistisch gezin – dat klinkt deze recensent zeer bekend – waar hij zoals zovele jongeren in die periode tegen in opstand kwam, onder meer door deel te nemen aan de scholierenstakingen of het verzet tegen de plannen om de dienstplicht uit te breiden van minister van Defensie Paul Vanden Boeynants, toen bekend als VDB.
Later als eerste minister was VDB een van de meest fanatieke anticommunistische politici die België ooit heeft gekend (wat hem niet belette tezelfdertijd met zijn vleesbedrijf zeer goede zaken te doen in meerdere Oostbloklanden).
Luk keek door die schijnheiligheid heen en werd tijdens zijn studententijd in Gent een overtuigd communist. Studeren bleek echter niets voor hem en tijdens zijn tweede jaar ingenieur werd hij actief in de Kommunistische Jeugdbond (met K zoals de ‘progressieve’ spelling toen voorschreef) van de partij Alle Macht aan de Arbeiders (AMADA).
Als leider van de studentenstakingen werd hij actief in de partij die in 1979 de nieuwe naam Partij van de Arbeid aannam. Daarna kwamen de Jongerenmarsen voor Werk van 1982-1984.
Luk was echter ook altijd al lid van het socialistische Algemeen Belgische Vakverbond (ABVV). Hij ging werken in de bouwsector, waar hij zich inzette voor de Algemene Centrale (AC) van de ABVV.
Hij werd verkozen tot vakbondsafgevaardigde, wat in die jaren nog steeds met de Franse term délégué werd genoemd. Délégués ‘werkten’ meestal niet meer zelf, niet zo voor Luk, tot verbazing van veel van zijn syndicale collega’s: “Die gewoonte heb ik dus veranderd, ik ben wel gaan werken”.
Het aandeel van iedere Vlaming in de VRT, protestactie tegen de besparingen (2011). Collectie Luk Vandenhoeck
Tussen zijn verhalen door staan meerdere korte informatieve kaderteksten als ‘Bij de vakbond’, ‘Weet ge waarom ik marxist ben?’ Luk is echter geen dogmatische zeloot, integendeel.
Of zijn collega-délégués communist, socialist, christendemocratisch zijn, maakt hem niet uit. Wat ze samen willen en kunnen doen, daar gaat het om. Luk is een dossiervreter. Hij kent de argumenten van de werkgever en vooral: hij heeft tegenargumenten.
Het is blijkbaar sterker dan mezelf
Tussendoor haalt hij via middenjury zijn diploma industrieel ingenieur en gaat lesgeven. Tijdens die periode van lesgeven solliciteert hij bij de BRT, zoals de openbare omroep dan nog heet. Hij is al 36 wanneer hij er aan de slag kan, voor wat uiteindelijk het overgrote deel van zijn hele loopbaan zal worden.
Internationale solidariteit met de collega’s van de Griekse openbare omroep ERT (2013). Foto: Luk Vandenhoeck
Want dat werd de rode draad doorheen zijn verdere loopbaan: “… ik had besloten om niet meer voor de privé te gaan werken, want daar profiteert men van de arbeid. Ik koos om voor een openbare dienst te werken. Dat is geen communistisch standpunt maar een eigen overtuiging. Het is in zekere zin toeval dat ik bij de VRT ben beland. Als ik bij de post was binnengeraakt, of de Regie der Telegraaf en Telefoon of de spoorwegen, dan had ik daar ook syndicale carrière gemaakt, dat is blijkbaar sterker dan mezelf.”
Gepensioneerd VRT-radiojournalist Tjhoi Ng Sauw sprak in Studio ManiFiesta met Luk Vandenhoeck tijdens het gelijknamige solidariteitsfestival in Oostende op 13-14 september 2024 (audio YouTube podcast 14:38):
Wat daarna volgt in zijn boek is het verhaal tegen de vercommercialisering van de openbare omroep, het degressieve personeelsbeleid om niet langer vaste loopbaancontracten aan te bieden (zie het kader ‘Statutair versus contractueel’, p. 34) en opdrachten meer en meer uit te besteden aan onderaannemers.
Luk was een van de bezielers van Hart Boven Hard (2014). Foto: Luk Vandenhoeck
Interne strubbelingen, nederlagen, maar ook overwinningen en successen van gemeenschappelijke strijd, eigen ideeën over wat een vakbond zou moeten zijn en zou kunnen zijn, Luk vertelt het in zijn Antwerpse stijl.
Geert Verdonck bleef dicht bij Luks spreekstijl – wie Luk kent hoort bijna zijn stem terwijl je zijn boek leest. Dit is “een getuigenis die te weinig gehoord wordt. Dit boek laat een stem horen die soms ongemakkelijke waarheid brengt, maar die een plaats verdient in de Vlaamse en Belgische sociale geschiedenis.”
Er staat in Op de barricaden van de VRT veel meer dan wat deze recensie aanhaalt, verhalen, informatie, veel strijdlust, dit is een ode aan dé vakbond, dat maatschappelijk idee dat nog steeds een essentiële taak heeft voor een betere wereld, voor een wereld waar Hart Boven Hard gaat.
Gert Verdonck. Luk Vandenhoeck – Op de barricaden bij de VRT. Amsab-ISG, Gent, 106 pp. ISBN 978 9464 3303 80
Je kan het boek bestellen op de webshop van AMSAB-ISG. Amsab-Instituut voor Sociale geschiedenis is het geheugen van sociale bewegingen en geëngageerde burgers die zich verzetten tegen onrecht en ongelijkheid. In hun streven naar gelijkwaardigheid, duurzaamheid en een betere levenskwaliteit staan thema’s als arbeid, milieu, migratie, gender, mensenrechten en globale rechtvaardigheid centraal.