Twee Turkse journalisten hebben een open brief gericht aan de EU-leiders. Zij zitten in de gevangenis op beschuldiging van hoogverraad, waarvoor ze levenslang riskeren. Zij publiceerden bewijzen van wapentransporten vanuit Turkije naar rebellen in Syrië. De EU-staatsleiders kwamen samen met de Turkse regering om de vluchtelingenstroom vanuit Syrië naar Europa via Turkije aan banden te leggen.

Hoofredacteur Can Dündar van één van de weinige onafhankelijke kranten Cumhuriyeten Erdem Gül van het hoofdkantoor van diezelfde krant in de hoofdstad Ankara hebben vanuit de gevangenis een brief verzonden naar de Europese leiders die op 29 november 2015 vergaderden in Brussel.

3 miljard euro voor Turkije

De Europese leiders kwamen daar samen om met Turkije een samenwerking af te spreken voor de vluchtelingencrisis aan de grenzen van de EU. Die vluchtelingen komen hoofdzakelijk uit Syrië en vluchten via Turkije over land naar de kust om daar met gammele bootjes de levensgevaarlijke overtocht te wagen naar de Griekse eilanden voor de Turkse kust. De EU is bereid Turkije 3 miljard euro financiële steun te geven om de overblijvende vluchtelingen in Turkije zelf op te vangen en niet langer door het land richting Europa te laten reizen.

De krant Cumhuriyet (‘Republiek’), een van de oudste dagbladen van Turkije, heeft recent bewijzen gepubliceerd dat met medeweten van de Turkse overheid wapens worden geleverd aan gewapende groepen in Syrië. Omwille van die publicatie werden de hoofdredacteur en het hoofd van het bureau van de krant in de hoofdstad Ankara gearresteerd.

Vrijheid van meningsuiting of hoogverraad?

Zij werden op 26 november aangehouden op beschuldiging van “het leveren van documenten over de staatsveiligheid”, “politieke en militaire spionage”, “het uitbrengen van geheime documenten” en “propaganda voor een terroristische organisatie”. Voor deze beschuldigingen riskeren zij levenslange gevangenisstraffen. Op 1 december 2015 heeft het gerechtshof van Istanboel hun verzoek tot vrijlating in afwachting van hun proces afgewezen.

Concreet hadden zij foto’s gepubliceerd van vrachtwagens van de Turkse staatsveiligheid (MIT in Turkse afkorting). Die werden betrapt toen zij militair materieel vervoerden naar Turkmeense rebellen in het noorden van Syrië¹. Daar vechten Turkmeense rebellen zij aan zij met aan Al Qaeda gelieerde groeperingen.

Als de publicaties van Cumhuriyet de waarheid weergeven, komt het erop neer dat de Turkse regering zelf mee de Syrische burgeroorlog aanstookt en zo dus mee verantwoordelijk is voor de vluchtelingenstroom uit Syrië.

Beide gearresteerde journalisten hebben vanuit de gevangenis een brief gezonden aan de Europese leiders in Brussel. Tot nu heeft nog geen enkele EU-regering op hun schrijven geantwoord (eigen vertaling van de Engelse versie van de brief).

Brief van Can Dündar en Erdem Gül:

Aan de leiders van de Europese Unie,

Wij journalisten geloven dat Turkije deel is van de Europese familie en volwaardig lid van de Unie zou moeten worden. Wij schrijven u deze brief vanuit de gevangenis van Silivri.

Vrijheid van gedachte en meningsuiting zijn de onmisbare waarden van onze beschaving. Wij werden aangehouden en blijven in de gevangenis in afwachting van ons proces, omdat we deze vrijheden hebben uitgeoefend en het recht op informatie van het publiek hebben verdedigd.

De eerste minister van Turkije, die u dit weekend² zal ontmoeten, en het regime dat hij vertegenwoordigt staan bekend voor hun beleidskeuzes en praktijken, die de mensenrechten en de persvrijheid naast zich hebben neergelegd. Uw regeringen onderhandelen met Ankara in verband met de vluchtelingencrisis, een crisis die ons aangaat en ons allen in ons hart raakt. Wij hopen oprecht dat deze ontmoeting een duurzame oplossing voor dit probleem zal opbrengen.

Wij hopen ook dat uw verlangen om deze crisis tot een einde te brengen niet in de weg zal staan van uw gevoeligheden voor de mensenrechten, de persvrijheid en vrijheid van meningsuiting als fundamentele waarden van de westerse wereld.

Wij zouden u er respectvol willen aan herinneren dat onze gemeenschappelijke waarden alleen beschermd kunnen worden door een gemeenschappelijke houding en solidariteit en dat deze solidariteit nu meer levensbelangrijk en dringend is dan ooit tevoren.

In naam van alle gevangen journalisten,

Can Dündar and Erdem Gül

1 De Turkmeense minderheid in Syrië en Irak is niet dezelfde als de Turkmeense bevolking van Centraal-Azië in onder meer Turkmenistan. Ondanks dezelfde naam gaat het om andere eveneens aan de Turken verwante volkeren die een aan het Turks verwante taal spreken.

2 Referentie naar de EU-top met Turkije van zondag 29 november 2015 in Brussel.