Mitt Romney behaalde op 25 april ruime meerderheden bij de Republikeinse voorverkiezingen in vijf noordoostelijke staten. Daarmee heeft hij bijna de nominatie voor de Republikeinse conventie in handen. Hij blijft een van de zwakste kandidaten ooit voor de Republikeinen. Toch is dat geen geruststelling voor president Obama.

De nominatie is binnen of toch bijna

Vanwege de ingewikkelde procedures die in elke staat verschillend zijn, is de exacte zetelwinst voor de kandidaten nog onbekend, maar Romney haalt daar in ieder geval met ruime meerderheden gaande van 57 tot 67 procent van de Republikeinse stemmen in Connecticut, Delaware, New York, Pennsylvania en Rhode Island het leeuwendeel van binnen.

Alleen Delaware kent zijn 17 kiesafgevaardigden voor de Republikeinse conventie volledig toe aan de winnaar. De andere vier doen dat echter (in mindere of meerder mate) proportioneel. Connecticut is goed voor 28 afgevaardigden, New York voor 95, Pennsylvania 62 en Rhode Island 19. De juiste zetelwinst voor Romney moet dus in de komende dagen nog berekend worden.

Toen waren ze nog met vier! … met drie! … met twee?

Romney blijft met ongeveer 850 zetels echter nog steeds onder de vereiste helft van 1.144. Hij zal die nu wel halen. Het duurt in ieder geval nog tergend lang voor het zover is.

Rick Santorum heeft eerder al opgegeven, onder andere om een nederlaag in zijn thuisstaat Pennsylvania te vermijden. Romney heeft daar nu ongeveer 58 procent gehaald.

Newt Gingrich doet officieel nog wel mee, maar heeft zo goed als opgegeven. Hij had nog wat ingezet op de meest zuidelijke van de vijf staten waarvan sprake, Delaware, de kleine staat net ten noorden van Washington DC. Het werd echter een afgang.

Ron Paul heeft nauwelijks campagne gevoerd in deze vijf staten. Hij is er zelfs niet naar toe gegaan en heeft alles aan zijn plaatselijke campagneteams overgelaten. Ondanks een bijna volledige afwezigheid in de advertenties op tv en in andere media behaalde hij opnieuw redelijke goede resultaten, met uitzondering van het piepkleine Rhode Island, waar de Republikeinen historisch altijd al klein waren.

Ron Paul blijft de luis in de Republikeinse pels

Paul is alles aan het inzetten op de voorverkiezingen in zijn thuisstaat Texas op 29 mei. Hij is dus vast van plan om door te gaan en deel te nemen aan alle veertien nog te houden voorverkiezingen tussen 8 mei en 26 juni. Zeven van die staten verdelen de zetels van hun delegatie voor de Republikeinse conventie proportioneel, daar vallen dus ook voor hem nog wat zetels te behalen. Romney is wel al zeker van de andere zeven staten waar de sterkste kandidaat alle zitjes krijgt. Daar hoort ook Californië bij dat zijn 172 zetels volledig aan de winnaar toekent.

Texas daarentegen verdeelt zijn 155 zetels proportioneel. Het is ook Pauls thuisbasis. Ron Paul wil immers tijdens de Republikeinse conventie van 27 tot 30 augustus in Tampa, Florida, wegen op het politiek platform van Romney. Hij maakt geen schijn van kans om genomineerd te worden voor het vicepresidentschap, maar kan wel politiek zijn gewicht in de schaal werpen om zijn libertaire standpunten door te drukken.

Zijn nationaal kiespotentieel wordt immers geschat op 5-6 procent van de Amerikaanse bevolking. Dat is genoeg om de Republikeinse partij bloednerveus te maken. Als Ron Paul openlijk Romney zou afvallen, of erger nog, als hij als onafhankelijk kandidaat zou doorgaan, kan dat voor de Republikeinse kandidaat de nederlaag betekenen.

Een ‘romney’: een ander woord voor ‘flater’

Romney zelf blijft zich ondertussen lustig in de eigen voet schieten. Hij sprak recent een noordoostelijk publiek toe met de mededeling dat hij voor meer overheidssubsidies voor studentenleningen is – iets wat hij nauwelijks enkele weken eerder net omgekeerd had gezegd. (In het vrijemarktonderwijs in de VS beginnen duizenden studenten hun beroepsloopbaan met de jarenlange afbetaling van peperdure leningen voor hun studie).

Dit soort flaters werd tot nu toe eerder lacherig behandeld in de media. Nu hij echter de man wordt die Obama moet verslagen, gaat de Democratische campagne dit niet meer laten liggen. Obama onthield zich tot nu veeleer van commentaar – kwestie van het imago van de wijze staatsman hoog te houden – maar heeft recent met een voor hem ongewoon bijtende commentaar gereageerd.

In een aantal staten is ook al een advertentie verschenen op tv waarin Romney ‘the man from the oil companies‘ wordt genoemd, kwestie van hem de stijgende bezineprijzen in de schoenen te schuiven. Een riskante strategie voor Obama, want de petroleumbedrijven zijn grote financiers van Republikeinen én Democraten.

Alles inzetten op 2016 dan maar?

Het zal buitenlanders bizar lijken dat de Republikeinse partij niet meer moeite heeft gedaan om sterkere kandidaten naar voren te schuiven. Namen als Chris Christie, Jeb Bush (broer van George W.), Mitch Daniels, Mike Huckabee, John Thune, Marco Rubio en Donald Trump zeggen de gemiddelde Europeaan niets, maar het zijn stuk voor stuk betere redenaars en sluwere debaters die de kunst om de mensen naar de mond te praten veel beter beheersen dan Romney.

Romney gaat waarschijnlijk pogen één van hen te overtuigen om zijn ‘running mate‘ te worden (kandidaat vicepresident). De naam van Mike Huckabee is al gevallen. Het is maar de vraag of die hun kansen voor 2016 willen verkwanselen door zich nu met mogelijke verliezer Romney te verbinden. Rick Santorum kijkt ondertussen toe …

Deze Republikeinen kiezen dus liever eieren voor hun geld en wachten de verkiezingen van 2016 af, wanneer er terug open verkiezingen zullen zijn zonder een zetelende president als tegenkandidaat. Iedereen gaat er immers van uit dat de huidige vicepresident Joseph Biden noch de capaciteit noch de ambitie heeft om dan zelf nog kandidaat te zijn.

Romney daarentegen is net het soort tweederangsfiguur die enkel kans maakt om genomineerd te worden voor zijn partij op ogenblikken als deze, wanneer de echt grote namen afhaken. Voor hem is het nu of nooit.

Obama’s tweede mandaat is dus binnen? Verre van!

Niets dan goed nieuws voor Obama dus? Helemaal niet. Obama heeft uiteraard het voordeel van het ambt. Hij moet er enkel voor zorgen geen al te grote stommiteiten te begaan en hopen op een relatief rustig verder kabbelen van de huidige economische problemen.

In de buitenlandse berichtgeving wordt er fel gespeculeerd over een eventuele nieuwe oorlog met Iran als domper op de campagne van Obama. Dat is een misrekening. Eerst en vooral stemmen de Amerikanen (net als de rest van de wereld) op basis van binnenlandse politieke overwegingen, maar bovendien kan de Republikein Romney nooit tegen een eventuele aanval op Iran zijn, zeker niet na zijn oorlogszuchtige taal pro-Israël en contra-Iran.

Er kan nog vanalles gebeuren

Obama heeft echter niets behouden van het geestdriftig elan van 2008. Over hem wordt door zowat al zijn toenmalige medestanders gesproken in termen van ontgoocheling. In feite zal zijn campagne in grote lijnen hier op neerkomen: ik ben dan wel geen fantastisch kandidaat, maar die andere kerel is gewoon nog slechter. Als er niets speciaals gebeurt dan is Obama zeker van de zege. Dat is echter maar de vraag: er kan inderdaad nog vanalles gebeuren.

“Obama’s campagne zal er zo uit zien: Ik ben dan wel geen fantastisch kandidaat, maar die andere kerel is gewoon nog slechter! Er zijn wel meer presidenten die zo hun tweede mandaat behaald hebben. Er zijn er ook die daar niet in slaagden”

De Europese massamedia zullen ondertussen hun ‘paste and copy‘ bovenhalen. Obama wordt hun kandidaat. Zijn verdiensten zullen in de verf worden gezet en de Republikein zal worden neergebliksemd met behulp van alle terechte en onterechte clichés die ze daarvoor in hun schuif hebben liggen.

Amerikaanse democratie: een flashy cadeauverpakking, maar de doos is leeg

Ondertussen krijgt de bevolking van het machtigste land ter wereld andermaal de keuze tussen aan de ene kant een ‘gewone’ kandidaat van het imperium van een elitaire minderheid en aan de andere kant ‘hetzelfde, maar nog iets erger’.

Wie zich hier ontmoedigd door voelt, moet zich echter goed realiseren dat democratie veel meer is dan om de zoveel jaar een stembrief in te vullen. De grootste stappen voorwaarts in de Amerikaanse geschiedenis – de New Deal van Franklin Roosevelt in de jaren dertig en de New Society van Lyndon Johnson in de jaren zestig – zijn er gekomen tegen de wil van het politieke establishment in. Jarenlange strijd is daar aan voorafgegaan.

Dat de grote media zoveel aandacht besteden aan de oppervlakkige shows van deze schijnverkiezingen komt onder meer omdat zij hun publiek willen doen geloven dat passief ondergaan (en consumeren) de enige keuzemogelijkheid is.

Politiek verzet is altijd zinvol

Dat is niet zo. Politieke strijd heeft wel degelijk zin. De geschiedenis bewijst dat die strijd zeer moeilijk is, dikwijls tergend traag, met veel vallen en opstaan, maar nooit onmogelijk. Na de presidentsverkiezingen van november 2012 gaat die strijd gewoon door.