Een afdeling van de Amerikaanse warenhuisketen Walmart in Cleveland, Ohio, roept op tot voedselsolidariteit, zoiets als de jaarlijkse voedselbanken bij ons. Walmart vraagt echter niet zomaar solidariteit met arme mensen, maar met eigen onderbetaalde werknemers
The biggest of the big
Walmart (voluit Wal-Mart Stores Inc.) is niet zomaar een van de vele warenhuisketens in de VS. Het is de allergrootste, met vestigingen in alle deelstaten. Het is het bedrijf met de grootste omzet ter wereld, 347 miljard euro per jaar (cijfers 2012), meer dan de petroleum- en gasbedrijven Shell, Exxon, BP, CNPC en Sinopec (twee Chinese energiereuzen), Saudi Aramco (het Saoedi-Arabische petroleumconcern), groter ook dan de nationale elektriciteitsmaatschappij van China en dan het autobedrijf Volkswagen. Dat laatste bedrijf, nummer tien op de wereldlijst, is goed voor iets meer dan de helft van de omzet van Walmart.
Het bedrijf gebruikt de naam Walmart (naar de naam van oprichter Sam Walton) voor zijn warenhuizen enkel in de VS zelf. In andere landen opereert het bedrijf onder meerdere andere namen zoals Walmex, Asda, Seiyu, Best Price. Het bedrijf adverteert in feite maar met één argument: wij zijn de goedkoopste. In België heeft het bedrijf geen vestigingen.
De ongeveer 200 miljoen Amerikaanse Walmartklanten komen bijna uitsluitend uit de minder verdienende lagen van de bevolking. Eén vijfde van de klanten betaalt altijd cash, omdat ze geen bankrekening hebben.
Volgens een studie van 1997 van Kenneth Stone, een professor economie aan Iowa State University, verliezen kleine tot middelgrote steden in de VS ongeveer de helft van hun kleinhandel en bijhorende banen binnen de tien jaar na de opening van een Walmart. In de plaats komen dan onderbetaalde banen zonder sociale bescherming.
Géén vakbonden toegelaten
Hoe Walmart zijn succes maakt is geen geheim. Een nieuwe vestiging maakt gebruik van de enorme schaal van het bedrijf om een bepaalde periode aan dumpingprijzen te werken, tot de lokale concurrentie zo goed als uitgeschakeld is. Deelstaten, counties en gemeentebesturen worden onder druk gezet voor fiscale toegevingen, milieuwetgeving wordt massaal omzeild. In het buitenland worden gelijkaardige tactieken gebruikt.
Het bedrijf heeft sinds zijn bestaan een actief personeelsbeleid gevoerd om elke collectieve organisatie te voorkomen of te saboteren. Vakbonden zijn er de facto verboden. Er werken ongeveer 2,2 miljoen mensen voor het bedrijf (buitenlandse vestigingen inbegrepen). Die hebben met elkaar extreem lage lonen, slechte arbeidsomstandigheden en een compleet ontoereikende ziekteverzekering gemeen. Ongeveer 70 procent van het personeel verlaat het bedrijf na één jaar.
De cijfers
De voorbije twee jaar werden keiharde sociale acties gevoerd door Walmart-personeel om betere arbeidsvoorwaarden af te dwingen. Vorige week werden nog 50 personen aangehouden bij sociale acties aan een Walmart in Los Angeles.
Werknemers van de keten komen niet toe met hun loon en moeten sociale bijstand vragen aan de overheid (welfare checks, food stamps). Met andere woorden, de Amerikaanse overheid subsidieert in feite dit bedrijf, dat zo zijn megawinsten weet te verwezenlijken.
Het gemiddelde bruto-uurloon bij Walmart is 8,81 dollar per uur (6,5 euro). Een persoon die er 34 uur per week werkt (de eigen norm voor een ‘voltijdse week’ bij het bedrijf) verdient daarmee 15.576 dollar per jaar (11.519 euro per jaar of 960 euro per maand). (zie deze fact sheet)
Als Walmart zijn werknemers 12 dollar per uur zou betalen (8,9 euro) en zijn winsten toch op hetzelfde niveau wil houden, moet de gemiddelde klant van Walmart ongeveer 12,5 dollar per jaar meer betalen voor zijn aankopen (9,25 euro per jaar of 0,77 euro per maand).
In 2010 verdiende Mike Duke, de grote baas van Walmart, totaal 18,7 miljoen dollar netto (13,8 miljoen euro per jaar of 1,15 miljoen euro per maand, wat ongeveer overeenkom met een uurloon van 7.806,50 euro per uur).
Een Walmart met een hart
Blijkbaar zijn er echter Walmartafdelingen waar de directie wel een hart heeft voor zijn personeel. De Walmartvestiging in de stad Cleveland roept de klanten op om voedselpakketen te schenken … aan het eigen personeel, zodat die ook van een Thanksgiving avondmaal kunnen genieten.
(Thanksgiving is de feestdag waarbij traditioneel de goede opbrengst van de oogst van het voorbije jaar wordt gevierd en god hiervoor wordt bedankt. Dit jaar valt dit feest op 28 november. Het is de voornaamste feestdag van het jaar in de VS en Canada, belangrijker dan Kerstmis en Nieuwjaar.)
Volgens een woordvoerder van de lokale afdeling is deze voedselinzameling een bewijs dat ‘de mensen om elkaar geven’.