De Amerikaanse folkartiest Pete Seeger is op 94-jarige leeftijd overleden. Seeger was de folkzanger die het sociaal verzet van de gewone Amerikaan een stem gaf, lang voor het woord ‘protestzanger’ was bedacht.

Pete Seeger was niet zomaar een liedjesvertolker als zoveel van zijn leeftijdgenoten. Hij was eerst en vooral een begenadigd componist, die sterke melodieën wist te combineren met sociaal betrokken teksten.

In 1955 raakte hij voor het eerst bekend met een eigen songtekst, ‘Where have all the flowers gone?’, een nummer dat hij schreef op de melodie van een oud Russisch volksliedje. Het nummer werd een onsterfelijke klassieker in de versie van Marlene Dietrich en werd in 2010 opgenomen in de top-20 van Amerikaanse politieke liederen van alle tijden.

Een andere Seeger-hit, vooral bekend in de versie van de Mexicaans-Amerikaanse zanger Trini Lopez is ‘If I Had a Hammer’ dat hij schreef in 1949. Het nummer werd een populaire meezinger, maar weinigen weten dat het in feite om een ode gaat aan de progressieve bewegingen die later bekend werden als de ‘beweging voor gelijke burgerrechten’.

In de hippiejaren scoorden The Byrds een megahit met zijn nummer ‘Turn, turn, turn’, waar de rockband een elektrische versie van maakte. Pete Seeger toonde zich niet bepaald opgetogen over de opkomst van de elektrische rock. Dat bleek vooral toen hij samen met heel wat andere folkfans protesteerde tegen het nieuwe geluid van folkie Bob Dylan, toen die in 1964 overschakelde op elektrisch versterkte muziek.

Het was vooral Seeger’s versie van de gospelsong ‘We Shall Overcome’, dat het strijdlied werd van de burgerrechtenbeweging in de jaren ’60, dat hem eeuwige roem opleverde.

Het was ook en vooral zijn rechtlijnigheid die hem typeerde. Geen ander artiest heeft zo consequent zijn kunst ingezet voor de sociale strijd van de gewone Amerikaan. Pete Seeger zette zich in voor gelijke rechten voor de zwarten en de Indianen toen dat nog onaanvaardbaar en ondenkbaar was. Daarnaast kwam hij op voor het leefmilieu en tegen de industriële vervuiling van lucht en water, lang voor het woord ‘ecologist’ ingeburgerd raakte.

Al in 1944 trad hij op in raciaal geïntegreerde zalen, wat toen niet zonder risico’s was. Hij verliet de succesvolle Weavers toen de andere drie bandleden een deuntje opnamen voor een sigarettenreclame.

Zijn vrouw Tosha Aline was tot aan haar dood in 2013 zijn persoonlijke manager en begeleider en hij trad altijd op met zijn banjo en akoestische twaalfsnarengitaar. Nooit maakte hij de overstap naar moderne elektrische begeleiding.

Dat hij daarmee groot commercieel succes miste, kon hem nooit overhalen. Genoeg verdienen aan zijn muziek was voor hem voldoende. Voor die consequente keuze kreeg hij het respect van heel wat bekende artiesten.

In 2009 haalde Bruce Springsteen Seeger nog op het podium voor een versie van Woody Guthrie’s ‘This Land is Your Land’ tijdens de inauguratie van Barack Obama. Ze zongen de volledige versie, inclusief de twee strofen die in de Amerikaanse media steevast worden weggelaten. Die strofen zijn namelijk een aanklacht tegen ‘private property’ en een verwijzing naar de rol van de overheid tijdens de Grote Depressie van de jaren 1930.

In 2010, al hoogbejaard, was hij nog medecomponist van het nummer ‘God’s counting on Me, God’s Counting on You’ over de vervuiling van de Mexicaanse Golf door het Deepwater olieboorplatform van multinational BP. In 2012 was hij één van de optredende artiesten tijdens een concert ter ere van Amerikaans-Indiaans politieke gevangene Leonard Peltier.

Pete Seeger leeft in zijn songs. Weinig artiesten wisten hun talent zo consequent te combineren met een rechtlijnige inzet voor mensenrechten en voor de strijd van gewone mensen. Ook zijn niet aflatende verzet tegen de commerciële krachten die zoveel artistiek talent vernietigden kan alleen diepe bewondering afdwingen.

Een groot mens is heengegaan.

Pete Seeger op één van zijn allerlaatste optredens, tijdens Farm Aid 2013, samen met Neil Young, Dave Matthews, Willie Nelson en John Mellencamp, met een ‘nieuwe’ strofe van ‘This Land is Your Land’: ‘New York was made to be frack-free’.

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.