Minstens 4,1 procent van alle ter dood veroordeelde personen in de VS sinds 1976 is volledig onschuldig. Dat blijkt uit een onderzoek van alle betrokken rechtszaken door een team van Amerikaanse juristen en statistici.

Een team experts van universiteiten uit de deelstaten Michigan en Pennsylvania heeft de ongeveer 8000 rechtszaken onderzocht die leidden tot een vonnis van doodstraf. Er werden sinds 1976 in al deze zaken 138 personen onschuldig verklaard in latere beroepsprocedures. Dat betekent volgens de studie dat minstens 202 personen onterecht werden geëxecuteerd (of op hun executie wachten).

Het gaat hier niet om personen die in mindere mate schuldig zouden zijn, omwille van verzachtende omstandigheden of slechts beperkte medeplichtigheid. Het gaat hier om burgers die compleet onschuldig zijn, die met andere woorden helemaal niet betrokken waren bij de misdaden waar ze voor werden veroordeeld.

Ook niet meegerekend zijn personen die in beroepsprocedures tot een lichtere straf (meestal levenslang zonder recht op vervroegde vrijlating) zijn veroordeeld en die in feite ook onschuldig zijn. De overgrote meerderheid van de personen die hun doodstraf zien omgezet worden, krijgen daarna geen kans op een nieuw proces.

Omdat ze niet langer executie riskeren, verschuiven ze immers naar de allerlaatste plaats op de lijst van prioriteiten van het gerechtsapparaat. Volgens de studie betekent dit dat op het ogenblik meer dan tweehonderd mensen onschuldig in de gevangenis zitten voor de rest van hun leven.

Aanvaardbaar

De studie werd gepubliceerd door het prestigieuze juridische tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. Het exacte aantal mensen dat effectief onschuldig werd geëxecuteerd, blijft onbekend. Het kan volgens de studie echter onmogelijk een lager cijfer zijn, omdat het onderzoek voor alle criteria systematisch de meest conservatieve cijfers heeft gebruikt.

Desondanks is het cijfer van 4,1 procent hoger dan alle voorgaande schattingen. In 2007 had Antonin Scalia, een conservatief lid van het Hooggerechtshof, nog verklaard dat het aantal vergissingen ongeveer 0,27 procent was. Dat vond hij een aanvaardbaar aantal. Volgens de auteurs van deze studie is deze bewering onwaar.

Samen met Japan is de VS het enige democratische land ter wereld waar de doodstraf nog wordt uitgevoerd. Verder doen alleen nog veertig dictaturen van allerlei pluimage dit nog.

In de staat Oklahoma is op 29 april 2014 een terdoodveroordeelde gestorven aan een hartaanval nadat de poging om hem met gif te executeren mislukt was. De man kwam tien minuten na het toedienen van het gif terug tot bewustzijn. De aanwezige dokter besloot de executie daarop uit te stellen. Dertig minuten later overleed de 38-jarige Clayton Lockett, een Afrikaans-Amerikaan, veroordeeld voor roofmoord op een 18-jarig meisje in 1997 toen hij zelf 21 was, aan een door extreme stress veroorzaakte hartaanval.

Artikels over de doodstraf:

• Er gebeuren ook goede dingen in de VS, zoals de afschaffing van de doodstraf in bepaalde deelstaten
• Voormalig VS-president Carter roept op tot moratorium doodstraf
• Connecticut, VS: families slachtoffers voor afschaffing doodstraf
• Texas executeerde onschuldige man in 1989

Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.