Mhairi Black werd op 7 mei 2015 op haar 20ste verkozen als jongste lid in de Britse parlementaire geschiedenis voor de Scottish National Party. Op 14 juli 2015 gaf zij in haar indrukwekkende maidenspeech een analyse van wat er fout loop met de Britse Labourpartij.
De volledige toespraak van Mhairi Black werd reeds 460.000 maal bekeken op YouTube:
Noot: in de vertaling werden tussen haakjes korte verduidelijkingen toegevoegd. Bijkomende informatie staat in voetnoten onderaan. Een aantal persoons- en plaatsnamen die de vertaling niet kon verstaan worden door (…) aangeduid.
Toelichting bij de vertaling
Mhairi (‘mauh-rie1) Black werd op de golf van succes van de Scottish National Party (SNP) op 7 mei 2015 één van de 56 volksvertegenwoordigers in het Britse House of Commons2. Zij gaf op 14 juli 2015 haar maiden speech in het Lagerhuis. Daar gaf zij niet alleen blijk van een groot oratorisch talent, maar ook van klaar politiek inzicht.
In haar toespraak richtte zij haar kritiek zowel op de conservatieve regering als op de andere oppositiepartij Labour, met een oproep aan deze laatste om het huidige makke verzet tegen de conservatieve regering te verlaten en samen oppositie te voeren voor een betere maatschappij voor iedereen.
De Britse openbare omroep BBC gaf de allereerste toespraak van het jongste parlementslid ooit de eer van geen enkel citaat of vermelding. Het enige dat op het nieuws kwam was de korte mededeling dat de voorzitter van het parlement na de tussenkomst van MP Mhairi Black de leden van het Lagerhuis terecht wees dat het hen verboden is te applaudisseren.
Dit is de volledige tekst van de toespraak die Mhairi Black met fier Schots accent uitsprak en die de BBC het Britse publiek bespaarde door er niets van uit te zenden:
Toespraak van Mhairi Black
Voorzitter: Mhairi Black! (het ‘hearhear’ dat volgt op de uitnodiging van de voorzitter is een traditie van het Britse parlement)
Mhairi Black: “Dank u, mevrouw de ondervoorzitter, om me tot dit zo belangrijke debat (over de regeringsbegroting) uit te nodigen. Eerst en vooral wil ik in mijn maiden speech hulde brengen aan mijn voorganger Douglas Alexander3. Hij heeft het kiesdistrict vele jaren gediend. Ik was amper drie toen hij voor het eerst werd verkozen.”
“Juist daarom wil ik hem bedanken voor alles dat hij heeft gedaan voor mijn kiesdistrict. Ik wil speciaal even de tijd nemen om hem te prijzen voor de waardige manier waarop hij een voor hem zonder twijfel zware verkiezingsdag heeft doorstaan. Hij deed zichzelf en zijn partij daarmee grote eer aan. Ik wens hem het allerbeste toe.”
“Toen ik vaststelde dat het blijkbaar een traditie is om in je allereerste toespraak te spreken over je eigen kiesdistrict, heb ik besloten daar wat voorbereidend onderzoek over te doen, ook al heb ik er heel mijn leven gewoond. Als een van de laatsten van mijn collega’s van de SNP om mijn maidenspeech te geven, is het me opgevallen dat zij dikwijls (…) Wallace (een Schots historisch personage) citeerden, dat ze een verband zochten tussen hem en hun eigen kiesdistrict en hem voor zichzelf opeisten. Ik hoef dat niet te doen, want tijdens mijn onderzoek heb ik een feit ontdekt dat hen allen overtroeft. (…) Wallace is namelijk in mijn kiesdistrict geboren.”
“Mijn kiesdistrict heeft een fascinerende geschiedenis die veel verder gaat dan dit historisch personage. Van de molens van Paisley over de industrie van (…) tot de weverijen in (…) leeft hier een wonderlijke bevolking met een geweldig gevoel voor humor. Het district heeft veel te bieden aan toeristen en aan de lokale bevolking.”
“In werkelijkheid is echter niet alles rozengeur en maneschijn in mijn kiesdistrict. Wij hebben het verval van onze stadscentra gezien, we zagen hoe onze lokale gemeenschappen uiteenvielen. Het niveau van de werkloosheid is hoger dan het gemiddelde in Groot-Brittannië. In mijn kiesdistrict gaat één of vijf kinderen met honger naar bed. Het Paisley Job Center heeft het derde hoogste percentage schorsingen van werklozen in heel Schotland.”
“Voor ik verkozen werd, was ik vrijwilliger in een liefdadigheidsorganisatie. Ik ontmoette daar een mijnheer, waarvoor ik sindsdien veel sympathie koester. Hij is een mens die talloze slagen incasseerde in zijn leven, zowat alle tegenslagen die je je kan inbeelden. Noem een probleem en hij heeft het gehad. Hij kwam daar naar toe voor eten. Het was het enige eten dat hij kon krijgen, de enige maaltijd die hij kon eten.”
“Ik zat bij hem terwijl hij mij vertelde over zijn angst om naar het Job Center te gaan: ‘Mhairi, ik heb verhalen gehoord over hoe ze je tijdsbesteding controleren, hoe ze je zeggen dat je een leugenaar ben. Mhairi, ik ben geen leugenaar. Ik zei hem: ‘Het is OK hoor, kalmeer. Ga er maar naartoe, wees eerlijk. Het loopt wel goed.’”
“Ik zag hem daarna niet meer voor twee of drie weken. Ik was daar nogal bezorgd over en toen ik hem eindelijk terug zag komen, vroeg ik hem: ‘Hoe is het gegaan?.’ Zonder iets te kunnen zeggen begon hij te wenen, hij, een volwassen man die tegenover een 20-jarig meisje zijn tranen de vrije loop liet. Dit is wat hem was overkomen.”
“Het geld dat hij gewoonlijk opspaarde om met de bus naar het liefdadigheidscentrum te komen voor eten, had hij besloten opzij te houden om de bus naar het Job Center te kunnen betalen. Daarom at hij vijf dagen helemaal niets. Hij had ook bijna niets gedronken. Op de bus naar het Job Center was hij flauwgevallen van uitputting en uitdroging. Daardoor was hij vijftien minuten te laat op zijn afspraak in het Job Center en werd hij geschorst voor dertien weken (hij kreeg zolang geen enkele uitkering).”
“De minister van financiën (’the chancellor of the exchequer’) had het hier tijdens zijn voorstelling van de begroting over ‘het dak herstellen, daar waar de zon doorschijnt’. Ik moet hem vragen; ‘Op wie schijnt de zon daar dan?’ Hij had het over uitkeringen (‘benefits’4) die geen subsidie zouden mogen zijn voor een bepaalde levensstijl. Is dat het soort levensstijl waar hij het over had?”
“Laten we (die gedachtengang) dat verder doortrekken. Mijn collega van (…) had het over het verband tussen de toename van de schorsingen (van werklozen) en de toename van voedselbanken. Ik citeer haar: ‘Voedselbanken spelen een belangrijke rol in het verschaffen van lokale sociale welvaartssteun.’ (mijn district) Renfrenshire heeft het derde hoogste gebruik van voedselbanken en het blijft stijgen. Voedselbanken zijn geen onderdeel van de sociale welvaartsstaat. Zij zijn het symbool van de falende sociale welvaartsstaat.”
“De regering betaalt mij zeer oprecht met belastingsgeld om me in staat te stellen in Londen te leven5 terwijl ik hier ben om mijn kiesdistrict te dienen. Mijn huisvesting hier wordt gesubsidieerd door de belastingbetaler. De minister van financiën vermeldde in zijn begrotingstoespraak ook: ‘Het is niet eerlijk dat gezinnen die meer dan 40.000 Britse pond verdienen (bruto, 57.600 euro per jaar of 4800 euro per maand voor een gezin met twee inkomens) hun huur kunnen laten betalen door andere werkende mensen.’ Dat is blijkbaar wel OK als je een parlementslid bent.”
“In zijn begroting heeft de minister ook elke huursubsidiëring afgeschaft voor alle personen onder de 21 jaar. We bevinden ons nu in de absurde situatie dat ik – niet alleen omdat ik een parlementstlid ben maar ook omdat ik de jongste ben – de enige 20-jarige burger ben in heel Groot-Brittannië die de minister bereid is te helpen voor zijn huisvesting.”
“Wij hebben hier nu een van de meeste harteloze, compromisloze regering zonder enige voeling met de werkelijkheid daarbuiten die Groot-Brittannië heeft gezien sinds Thatcher6. Dit is het ogenblik dat ik mij moet richten tot zij die aan deze zijde (van het parlement) met ons zitten7. Ik zit nu tien weken in deze kamer. Ik ben met heel veel moeite stil gebleven tijdens al wat hier de voorbije weken is gezegd.”
“Ik heb talloze toespreken gehoord vanop de banken van Labour, die ons waarschuwen over de zorgelijke toename van het nationalisme in Schotland. Wat die toespraken in feite alleen maar deden was aantonen hoe diep het onbegrip is geworden binnen de Labourpartij over wat in Schotland gaande is. Ik stam net als zovele SNP-parlementsleden uit een traditioneel socialistische Labourfamilie. Ik heb het nooit stilgehouden dat het mijn overtuiging is dat het Labour is dat mij verlaten heeft en niet andersom.”
“De SNP is er niet gekomen op een golf van nationalisme. Nationalisme heeft niet het minst te maken met wat in Schotland is gebeurd. We hebben getriomfeerd op een golf van hoop, hoop dat er iets anders, iets beters bestaat dan het ‘Thatcherite’ neoliberaal beleid dat vanuit deze kamer wordt gevoerd, hoop dat zij (de SNP) oprecht een stem kan geven aan zij die nu geen stem hebben.”
“Ik vermeld dit niet om zout in de wonden te strooien, waarvan ik weet dat ze voor veel parlementsleden hier op deze banken heel pijnlijk zijn, zowel collectief als persoonlijk. Collega’s hebben hun zetel verloren. Ik doe dat om een spiegel te houden voor het gezicht van de partij die blijkbaar de mensen vergeten is die ze verondersteld werd te vertegenwoordigen, die de dingen vergeten is waar ze werden verondersteld voor te vechten.”
“Nadat ik hier leiders van Labour de inleveringen heb horen verdedigen die de regering wil aanbrengen aan de belastingkredieten (voor lage lonen en voor werklozen), moet ik u herinneren aan het pleidooi van Labourleider Tony Benn8, een van mijn persoonlijke helden:
“In de politiek heb je windhanen en richtingaanwijzers9. Windhanen zullen draaien in eender welke richting dat de wind van hun politieke loopbaan hen blaast, zonder enig omzien naar de principes dat ze daar voor opgeven. Dan zijn er richtingaanwijzers die pal blijven wijzen in de richting van hun principes, zij wijzen een richting aan en zeggen: “Dit is de weg naar een betere samenleving. Het is mijn taak u hier van te overtuigen.” Tony Benn had gelijk toen hij zie dat de richtingaanwijzers de enige politici zijn die de moeite waard zijn om herinnerd te worden.”
“Ja, wij zullen politieke meningsverschillen hebben. Ja, in andere parlementen (het Schotse parlement) staan wij als partijen tegenover elkaar (de SNP leidt de Schotse regionale regering terwijl Labour daar in de oppositie zit). In deze Kamer – hoe hard ik dat ook zou wensen – is de SNP niet de enige oppositie tegen deze regering, maar Labour is dat ook niet. Het is samen met alle partijen op deze banken dat wij oppositie moeten voeren.”
“Om effectief te zijn moeten wij dus tegenstemmen, niet ons onthouden (zoals de parlementsleden van Labour tijdens het debat aankondigden te zullen doen). Ik reik dus een oprechte hand van vriendschap uit naar uw banken, waarvan ik alleen maar kan hopen dat ze wordt aanvaard. Laat ons samenkomen. Laat ons die oppositie zijn. Laat ons die richtingaanwijzer zijn van een betere samenleving.”
“Uiteindelijk zoeken de mensen naar een stem. De mensen hebben hulp nodig. Laat ons dat voor hen zijn.”
Mhairi Black, 14 juli 2015
Redactionele commentaar
De SNP-collega’s hielden het na haar toespraak niet bij het klassieke ‘hear hear’, maar klapten luid in de handen. Het is niet het enige aspect van het conservatieve Britse parlementaire systeem dat zij sinds hun aantreden met de regelmaat van de klok overtreden.
De voorzitter berispte hen daar al meermaals tevergeefs voor. Heel wat van deze zogenaamde tradities staan immers niet in een reglement of wetgeving vermeld. Het incident met het applaus op het einde van de toespraak van Mhairi Black was voor de openbare omroep BBC het enige meldenswaardige feit van deze toespraak van het jongste parlementslid in de Britse geschiedenis.
Daarmee houdt de openbare omroep zich aan haar redactionele lijn voorafgaand aan de verkiezingen van 7 mei 2015 en het Schots onafhankelijkheidsreferendum van 18 september 2014, om zo goed als geen zendtijd te geven aan pro-SNP-stemmen.
Voetnoten
1 Mhairi is de Gaelic vorm van Mary of Maria. In Gaelic wordt Mh als V uitgesproken (Vauh-rie), maar meestal zegt men Mauh-rie.
2 Letterlijk betekent het ‘House of Commons’ het ‘huis van de gemenen’, het Lager Huis voor het ordinaire volk, in tegenstelling tot het andere Britse ‘parlement’, het House of Lords, het Hoger Huis dat uit ‘heren’ bestaat (en in Groot-Brittannië geen verkozen orgaan is). Groot-Brittannië is het enige Europese land dat een niet-verkozen parlement heeft met echte wetgevende macht. Deze beide parlementen zijn het equivalent van de Kamer en de Senaat in België, de Tweede en Eerste Kamer in Nederland.
3 Douglas Alexander was van 1997 tot 2015 de verkozene van het kiesdistrict Paisley and Renfrewshire, ten zuiden van de stad Glasgow. Sinds 1964 was dit district in handen van Labour. Alexander (zijn familienaam) was viceminister voor handel en voor transport in de regering van Tony Blair en een van de leiders van Labour in Schotland. Groot-Brittannië heeft geen proportioneel kiesstelsel. Het land is ingedeeld in evenveel kiesdistricten als zetels in het parlement. De verkozene met het meest aantal stemmen – dat hoeft geen meerderheid te zijn – wordt parlementslid. Dat systeem leidt er toe dat de Conservatieve Partij met 36,9 procent een parlementaire meerderheid heeft behaald bij deze verkiezingen. Een stijging met 0,8 procent der stemmen leidde tot 24 zetels meer, wat in de internationale media een grote overwinning werd genoemd. De Labourpartij ging van 29,0 naar 30,4 procent, een stijging met 1,4 procent maar verloor toch 26 zetels, dat was een ‘verpletterende nederlaag’ volgens de media.
4 In de Britse mainstream politieke cultuur heeft men het over ‘benefits’ wat een ‘gunst’ suggereert, een gebaar van liefdadigheid, eerder dan over ‘allowance’ of ‘entitlement’ wat een sociaal ‘recht’ impliceert.
5 Groot-Brittannië heeft zoals de meeste grote landen een budget dat parlementairen vergoedt voor hun verblijf in de hoofdstad tijdens de weken dat het parlement in zitting is en voor hun transportkosten naar hun woonplaats. Alleen kleine landen als België voorzien geen hotel- of appartementskosten voor parlementsleden (met uitzondering voor eventuele nachtzittingen in crisisperiodes).
6 Margaret Thatcher, conservatief, eerste minister van 1975 tot 1990 en laatste eerste conservatieve eerste minister voor huidig eerste minister David Cameron, die net als zij een regering had met een parlementaire meerderheid heeft met nooit meer dan 36 procent van de stemmen.
7 Zij richt zich tot een van de weinige aanwezige parlementsleden van Labour, die naar Britse traditie aan dezelfde zijde zitten van het rechthoekige Britse parlement, de oppositiezijde. Een parlementair halfrond zoals in de rest van Europa is onbekend in de Britse geschiedenis.
8 Tony Benn (1927-2014) was 47 jaar parlementslid voor Labour en minister in de jaren 1960 en 1970. Hij was een van de meest openlijk uitgesproken socialisten van Labour. Na zijn politieke loopbaan (in 2001) was hij een van de leiders van het verzet tegen de Britse deelname aan de bezetting van Irak.
9 Een ‘sign post’ is het verkeersbord dat de richting van een bestemming aanduidt.
Artikel oorspronkelijk verschenen in DeWereldMorgen.be.