Sinds de datum van 23 juni 2016 voor het Britse referendum over lidmaatschap van de EU vastligt, gaat het alsmaar slechter met de regeringsploeg van de Conservatieve Partij. Minister van Financiën George Osborne diende recent zijn voorstel van overheidsbegroting in, zoals hij dat de vorige zeven jaar al gedaan had. Nog meer fiscale voordelen voor de hogere inkomens, nog meer sociale inleveringen voor de rest van de bevolking.

Achtste begroting

Tot in 2015 was de jaarlijkse begrotingsdiscussie aanleiding voor makke reacties van de oppositie van Labour, die grondige kritiek bijna volledig overliet aan de Scottish National Party (SNP). Op 12 september 2015 veranderde dat met de onverwachte verkiezing van Jeremy Corbyn tot voorzitter van Labour.

Na de slechte resultaten bij de parlementaire verkiezingen van 7 mei 2015 nam Labourvoorzitter Ed Milliband ontslag. In 2014 had hij zelf nog de regels voor de verkiezing van de partijvoorzitter veranderd. Waar tot dan de vakbonden en vakbondsleden nog een gegarandeerd aandeel hadden in die verkiezingen, konden voortaan alleen partijleden nog stemmen.

Wat bedoeld was als poging om de invloed van de te ‘linkse’ vakbonden in te dijken, werd tot verbazing van de partijelite van Labour en van de Britse media net de verandering die de verkiezing van de ‘linkse’ Jeremy Corbyn mogelijk maakte.

Jeremy Who?

Jeremy Corbyn zetelt al sinds 1983 voor Labour in het Britse parlement (het Lagerhuis, wat in België de Kamer van Volksvertegenwoordigers is), maar was altijd een outsider die zeer dikwijls tegen de partijlijn stemde. Zijn kandidatuur werd aanvankelijk als puur symbolisch gezien. Totaal onverwacht voor de partijelite en de Britse media werd hij verkozen met 59,50 procent van de stemmen. Tijdens zijn campagne waren een groot aantal Britten lid (of terug) lid van de partij.

Ondanks dat succes bleven de Britse media, niet alleen de rechtse maar ook de zogenaamd progressieve kranten als de Guardian en de Independent, en de openbare omroep er mee doorgaan om hem ‘onverkiesbaar’ te noemen. Recente peilingen geven echter een heel ander beeld. In drie recente peilingen komt Labour op gelijke hoogte met de Conservatieven of steekt hen voorbij.

Waar Brits eerste minister David Cameron aanvankelijk zeer neerbuigend deed over Corbyn en Labour, komt hij door de zeer consequent aangehouden kritiek van Corbyn in moeilijke papieren. Zijn eigen partij is intern verdeeld en heeft geen eensgezind standpunt over het EU-referendum. Een deel van de partij, Cameron inbegrepen, pleit voor een ‘ja’ aan de EU. Een ander deel, waaronder tenoren als burgemeester van Londen Boris Johnson, pleiten voor de Brexit, het verlaten van de EU.

Een begroting te ver

Corbyn en Labour pleiten eveneens voor een ja-stem, maar doen dat met heel andere argumenten dan Cameron. Corbyn wil dat de EU hervormd wordt in sociale richting, in lijn met de kritiek die hij heeft op het sociaal-economisch beleid van de Britse regering. Die kritische opstelling blijkt aan te slaan bij de Britse bevolking.

Minister van financiën George Osborne had verwacht zijn achtste begroting te kunnen indienen zonder al te veel problemen. Corbyn en zijn schaduwminister¹ van financiën John McDonnell formuleerden zware kritiek op een bepaald onderdeel van dat begrotingsvoorstel. Osborne wil gespreid over een periode van vier jaar 370.000 gehandicapten een inlevering van gemiddeld 3.500 Britse pond (4.400 euro) per jaar opleggen. In diezelfde begroting voorziet Osborne tegelijk nog meer fiscale vrijstellingen voor grote vermogens en grote bedrijven.

Dat laatste begrotingsvoorstel stuit nu echter op verzet in eigen rangen. Minister van Arbeid en Pensioenen Iain Duncan Smith nam ontslag uit protest tegen maatregelen die volgens hem werden genomen “omdat de armen toch niet voor ons stemmen”. De interne kritiek leidde er toe dat Osborne twee weken lang wegbleef uit het parlement tijdens het vragenuurtje. Daarop volgde een twitterstorm met de vraag waar de ‘vermiste’ Osborne naar toe was.

Minister van Onderwijs Nicky Morgan probeerde tijdens een live-tv-interview te beweren dat verdere besparingen in onderwijs slechts ‘suggesties’ waren, waarop zij het interview afbrak. Dat alles wijst op een grote verdeeldheid in eigen rangen bij de Conservatieven.

Nog een lange weg te gaan

Peilingen brengen Labour ondertussen op gelijke hoogte met de Conservatieven. Bovendien blijft het aantal leden van Labour stijgen. In een interview dat niet door de grote media werd overgenomen, heeft voormalig Labourvoorzitter Ed Milliband bovendien voor het eerst steun betuigd aan zijn opvolger Jeremy Corbyn, door hem de ‘volgende eerste minister’ te noemen.

Brits journalist Paul Mason heeft zijn baan bij Channel Four verlaten en werkt nu als adviseur voor Labour. Hij ziet vijf redenen voor deze evolutie:

1. de inleveringen hebben geen economische groei opgeleverd en de sociale tol wordt ondraaglijk;
2. de Conservatieven zijn diep intern verdeeld over het lidmaatschap van de EU;
3. de begroting van minister Osborne valt uit elkaar;
4. de consistente oppositie onder leiding van Jeremy Corbyn en John McDonnell;
5. een totale afgang van de Blairites² bij Labour.

Het is nog lang te gaan voor de volgende Britse verkiezingen in 2020, tenzij de Conservatieve regering vroeger valt. Het referendum van 23 juni 2016 wordt een eerste test.

Bronnen:

Ed Miliband Backs Corbyn As Next Prime Minister 

• Scratch. One. Tory.
• The polls show what’s always been true: Labour can win with Jeremy Corbyn
• New YouGov poll puts Labour ahead
• New poll puts Labour ahead of Tories for first time since Jeremy Corbyn became leader
• Labour neck-and-neck with Tories in poll for the first time since Jeremy Corbyn became leader
• Nicky Morgan Refuses To Answer Question On £4bn Disability Cuts, Flounces From Interview Instead

1   In de Britse politieke cultuur is het de gewoonte dat de voorzitter van de grootste oppositiepartij een soort ‘schaduwregering’ met bepaalde parlementsleden van zijn keuze samenstelt. Dat is een voorafspiegeling van de regering die hij dan zelf zou vormen als hij de volgende verkiezingen zou winnen.

2   De Blairites zijn de volgers van de ideologie van de ‘derde weg’ van voormalig partijvoorzitter en eerste minister Tony Blair (1997-2007). Zij staan voor een licht sociaal aangepast neoliberaal beleid zoals de Conservatieven. In de parlementaire fractie zijn ze nog steeds een grote meerderheid.