Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) negeert het advies van de Commissaris-Generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen en verklaart Georgië toch een ‘veilig land’. Vier dagen eerder, op 18 juli 2016 beriep hij zich in een weerwoord nog op de “uitgebreide, onafhankelijke expertise” en de “zorgvuldige werkwijze” van diezelfde dienst om zijn beleid te verdedigen.

Op 18 juli 2016 schreef staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) een vinnig Recht op weerwoord: Theo Francken reageert op ons artikel Francken verspreidde bewust foute informatie onder vluchtelingen.

Daarin beroept hij zich op urgentie om de kritiek op zijn beleid van het Federaal Migratiecentum Myria in zijn jaarrapport 2016 te negeren en naast zich neer te leggen. Daarentegen beroept hij zich in datzelfde wederwoord wel op het advies van een andere federale overheidsdienst, die van de Commissaris-Generaal voor Vluchtelingen en Staatslozen (CGVS), om zijn beleid te verdedigen.

Francken schrijft in zijn weerwoord van 18 juli het volgende over de CGVS: “Op basis van uitgebreide, onafhankelijke analyse van de situatie ter plaatse en in navolging van de buurlanden had de Commissaris-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) op 3 september in alle onafhankelijkheid gecommuniceerd dat hij zijn beleid ten aanzien van Irak zou heroverwegen…” en over zijn beslissing om Irak ‘veilig’ te verklaren:  “Het is deze zorgvuldige werkwijze, die de onafhankelijkheid en de expertise van het CGVS ten volle respecteert, die DWM omschrijft als “het bewust verspreiden van foute info”.

Vier dagen later vindt de staatssecretaris de adviezen van de CGVS blijkbaar toch niet zo betrouwbaar. De federale regering publiceerde op 22 juli 2016 haar jaarlijkse lijst met ‘veilige herkomstlanden’. Dat zijn de landen waarvan de Belgische regering meent dat ze onterecht onveilig worden genoemd door kandidaat-vluchtelingen. Personen uit deze landen krijgen een andere, snellere asielprocedure en moeten veel meer concrete, individuele bewijzen leveren om hun vlucht te rechtvaardigen. Met de publicatie van deze lijst zendt de regering tevens een ontradende boodschap aan kandidaat-vluchtelingen uit deze landen.

Vijf organisaties die zich om vluchtelingen bekommeren hebben onmiddellijk gereageerd op de publicatie van deze lijst, meer bepaald op de beslissing van staatssecretaris Theo Francken om Georgië aan de lijst toe te voegen, ondanks het feit dat de CGVS over Georgië een negatief veiligheidsadvies heeft gegeven.

In een gemeenschappelijke persmededeling protesteren Vluchtelingenwerk Vlaanderen en zijn Franstalige zusterorganisatie de Coordination et Initiatives pour Réfugiés et Etrangers (CIRÉ), de Association pour le Droit des Etrangers, de Ligue des Droits de l’Homme en Amnesty International tegen de beslissing van de staatssecretaris om Georgië toch op de lijst van ‘veilige landen’ te zetten.

“België zet dus een stap verder in zijn beleid van ontrading van asielzoekers. De overheid gaat ervan uit dat mensen uit deze landen geen nood aan bescherming hebben. Hiermee geeft België hen een duidelijk signaal, met als doel hen te ontraden om in België asiel aan te vragen.”

Raad van State veroordeelt de lijst

Bovendien stellen de betrokken organisaties fundamentele vragen bij het begrip ‘veilig herkomstland’:

“Het is onmogelijk om de veiligheid van een bepaald land op algemene wijze te evalueren. Sommige asielzoekers uit deze ‘veilige’ landen zijn slachtoffers van herhaalde discriminatie, vervolging en schending van hun mensenrechten. Bewijs daarvan is de situatie in Albanië. Het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen erkent regelmatig nog heel wat mensen uit Albanië als vluchteling. De Raad van State heeft daarom al voor de vierde keer, de laatste keer op 23 juni 2016, de middenveldorganisaties die een beroep hadden ingediend tegen deze lijst gelijk gegeven. Volgens de Raad van State moest Albanië geschrapt worden uit de lijst. Toch zet de regering Albanië steeds opnieuw op de lijst.”

“Verder maken wij ons ernstige zorgen over het nieuwe land op de lijst. Op het grondgebied van Georgië liggen immers twee bevroren conflicten, in Abchazië en Zuid-Ossetië. Deze gebieden hebben zich onafhankelijk verklaard maar officieel maken zij nog deel uit van Georgië. De situatie is daar nu rustig, maar zou elk moment kunnen veranderen.”

Europese lijst maakt Turkije ‘veilig’

Om de relativiteit van de lijst ‘veilige landen’ verder te benadrukken wijzen de 5 organisaties tevens op het feit dat elk Europees land een eigen lijst hanteert, die niet identiek is aan de andere lijsten. Land 1 is met andere woorden in het ene Europese land ‘veilig’, in het andere niet. “Dit toont aan dat het opstellen van zo’n lijst niet alleen moeilijk of zelfs onmogelijk is, maar ook absurd en beïnvloedbaar is door politieke overwegingen die niets te maken hebben met de evaluatie van de nood aan bescherming van asielzoekers.”

De Europese Commissie streeft naar meer uniformiteit tussen de EU-lidstaten, maar in maximale negatieve zin voor de vluchtelingen. Zo wil de Europese Commissie ook Turkije op de lijst ‘veilige landen’ plaatsen.

De vijf organisaties besluiten hun protest als volgt: “Het Turkse regime schendt zeer regelmatig de rechten van journalisten, academici, magistraten en van zijn Koerdische inwoners. Het is ook geen veilig land voor migranten en vluchtelingen, zoals de EU ons wil laten geloven. Amnesty International heeft sinds vorig jaar, maar ook nog na de EU-Turkije deal, al meerdere malen de gedwongen terugkeer van Afghanen en Syriërs gedocumenteerd. De mensenrechten staan nog meer onder druk na de mislukte staatsgreep in Turkije: een mogelijke herinvoering van de doodstraf, duizenden magistraten en ambtenaren werden opgepakt, …

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken heeft een zeer eigen kijk op zijn eigen diensten. Wanneer die adviezen formuleren of rapporten schrijven waar hij het mee eens is, dan zijn ze het resultaat van “uitgebreide, onafhankelijke analyse”, hebben ze een “zorgvuldige werkwijze” en respecteert hij hun “expertise”. Is dat niet het geval en bekritiseren zij zijn beleidsbeslissingen, dan zijn ze niet relevant, want “de nood breekt wet” en dan gaat hij op zoek naar oplossingen “buiten het kader van de wet” die “niet tegen de wet in gaan”.

Nauwelijks vier dagen nadat hij zich op de onafhankelijke expertise van de CGVS beroept om Irak ‘veilig’ te verklaren, weerlegt hij het advies van diezelfde dienst dat Georgië ‘onveilig” verklaart.

Persmededeling: Ook nieuwe lijst veilige herkomstlanden focust op ontraden asielzoekers