Brits journalist Neil Clark volgt de Engelstalige media al jaren op de voet. Dit is zijn lijst van tien gebeurtenissen die in 2016 geen of nauwelijks aandacht kregen in de mainstream media. Ze is bijna volledig toepasbaar op de Belgische media.

Wat zou George Orwell maken van 2016? Een aantal verhalen van het voorbije jaar werden zwaar in de verf gezet door de mainstream media. De stelling dat het Syrische leger een slachting aanrichtte in december bij de verovering van het oostelijk deel van de stad Aleppo, blijkt achteraf vals te zijn en verdwijnt vervolgens uit de aandacht.

De bewering dat Rusland zich met hacking van computers heeft gemengd in de Amerikaanse verkiezingen wordt nog altijd niet hard gemaakt met enig bewijs, maar maakt wel al maanden deel uit van de vanzelfsprekende evidenties in artikels en commentaren.

Ironisch genoeg werden/worden deze verhalen meest hardnekkig gepromoot door diezelfde media die zich het meest bezorgd tonen over het fenomeen ‘fake news’ en oproepen tot dringende tegenactie. ‘Fake news’ is inderdaad een probleem. Het is echter in geen enkel geval een exclusief fenomeen van de nieuwe sociale media. Het is niet eens een ‘nieuw’ fenomeen.

De ‘mother of all fake news’ was zonder enige twijfel de beweerde massavernietigingswapens van 2003. Zonder enige bewijs namen de media dat ‘nieuws’ volledig en ongenuanceerd over van de Amerikaanse regering. Zij konden nochtans alle informatie van het tegendeel vinden bij honderden vredesorganisaties, die er in slaagden de grootste betogingen in heel de wereld te organiseren tegen een oorlog die nog moest beginnen.

Het ‘fake news’ van de massavernietigingswapens in Irak werd de drogreden waarrond de invasie van Irak werd goedgepraat, een invasie die zijn gevolgen in heel het Midden-Oosten laat gelden tot vandaag.

‘Fake news’ is echter niet het enige probleem. Heel wat feiten geraken nooit in het nieuws. Ze zijn ‘no news’. Dat is niet zomaar een gevolg van praktische selectie op basis van tijd, beschikbaarheid van beelden en dergelijke. Er zit een duidelijke patroon achter de selectie van wat ‘nieuws’ wordt en wat niet.

Zeer belangrijk nieuws wordt helemaal niet gebracht, in een minimaliserend/goedpratend kader geplaatst, of naar de kleine berichten verwezen, zonder vermelding van het grotere verband waarbinnen ze plaatsgrijpen.

Dit is Neil Clarks lijst van de grootste niet of amper gebrachte nieuwsverhalen van 2016. De volgorde is willekeurig en impliceert geen waarderingsniveau.

De oorlog in Jemen

Terwijl Syrië op alle voorpagina’s stond, kreeg de door het westen ondersteunde oorlog in Jemen bijna geen aandacht. Bewijzen van wreedheden door de coalitie onder leiding van Saoedi-Arabië kregen in de verste verte niet de aandacht die wreedheden in Syrië kregen.

De ‘we moeten toch iets doen’-media hadden er geen enkele belangstelling voor. Geen woord over onze ‘verplichting om te beschermen’ van de bevolking van Jemen.

Libië totaal vernield

In 2011 was Libië dagelijks voorpaginanieuws. De media riepen de NAVO op om dringend ‘no-fly-zones’ op te leggen tegen de nieuwe Hitler kolonel Khaddafi. De NAVO kwam tussenbeide, Khaddafi werd gedood en Libië werd vernietigd.

Vandaag zwijgen de ‘we moeten toch iets doen’-kruisvaarders. Het land dat ooit de hoogste levensstandaard had in heel Afrika is nu een door terroristische groeperingen geteisterde ‘failed state’ en is onze media-aandacht niet meer waard.

Verzoening in Syrië

De Syrische regering heeft in bepaalde steden en gebieden wapenstilstanden onderhandeld, zoals in de steden Homs en in wijken van de hoofdstad Damascus. In juli en in oktober 2016 heeft president Assad amnestie afgekondigd voor anti-regeringsrebellen in bepaalde strijdzones. Meerdere rebellen hebben die kans gegrepen en lopen nog altijd vrij rond als burgers.

Het regime doet dat niet vanuit een of andere principiële bekommernis voor zijn bevolking, maar uit pure overlevingsnoodzaak. President Assad heeft niet meer de middelen meer om zijn land strak onder de knoet te houden, zoals in de tijden voor de oorlog (in de jaren dat hij wél een aanvaard bondgenoot van het Westen was). Toch is dat geen nieuws.

62 mensen bezitten meer dan de helft wereldbevolking

Het rapport van Oxfam over het feit dat 62 multimiljardairs nu meer bezitten dan de onderste helft van de wereldbevolking samen kreeg even aandacht, maar geen enkele opvolging.

Een dergelijke vaststelling zou toch minstens moeten leiden tot een uitgebreid mediadebat over zin en onzin van de wereldeconomie. Het rapport van Oxfam kreeg geen enkele follow-up, geen nabeschouwingen, geen eigen journalistiek onderzoek, zo goed als geen opinies.

Vrijspraak van Slobodan Milošević

De man die vanaf de jaren 1990 twintig jaar lang werd gebrandmerkt als de ‘beenhouwer van de Balkans’, wiens ‘genocidaire misdaden’ de ultieme rechtvaardiging waren van de NAVO-interventie in de landen van voormalig Joegoslavië werd in 2016 – na zijn overlijden in gevangenschap in Den Haag – door het Internationaal Strafhof voor ex-Joegoslavië vrijgesproken van alle tegen hem geuite beschuldigingen.

Een van de meest gedemoniseerde figuren van de moderne tijden, beschuldigd van de meest gruwelijke misdaden, werd vrijgesproken door het Internationaal Strafhof voor ex-Joegoslavië. Het stond nergens vermeld. Het Strafhof velde een 2590 pagina’s lang verdict van maart 2016 dat de Bosnisch-Servische leider Radovan Karadžić volledig schuldig achtte aan de hem ten laste gelegde genocide in Srebrenica en andere oorlogsmisdaden. Dat kwam wel in de media.

Diep verborgen in datzelfde vonnis stond echter dat uit het onderzoek over Karadžić ook bleek dat Milošević zich in tegenstelling tot de mediahetze effectief had ingespannen om de misdaden van Karadžić tegen te houden, dat hij in Servië nooit bevelen heeft gegeven tot slachtingen en geen enkele controle had over de extremistische Servisch-nationalistische milities.

In Servië was dit groot nieuws. De vrijspraak van de grootste boeman van de jaren 1990 werd in de rest van de wereld compleet genegeerd. Het niet berichten van deze vrijspraak zegt heel wat over de ware agenda van de mainstream media.

2016 is 16ste recordjaar op rij voor opwarming aarde

Volgens de metingen van de VN is 2016 het warmste jaar ooit sinds moderne weermetingen worden verricht in 1880. 16 van de 17 warmste jaren sinds 1880 vallen in de 21ste eeuw. Volgens het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA was elke maand afzonderlijk in 2016 van januari tot juni tevens de warmste maand ooit sinds 1880.

Dit bericht werd zeker niet doodgezwegen, maar kreeg nauwelijks context. Het verband met de economie of met de politiek werd niet gelegd. Tijdens de presidentiële voorverkiezingen en verkiezingen kreeg het thema van de klimaatopwarming in 2 procent van alle Amerikaanse berichtgeving een plaats, naast andere thema’s.

Westerse machten en bondgenoten Midden-Oosten steunen IS

Toen WikiLeaks de interne e-mails van Hillary Clinton en haar medewerkers openbaar maakte, werd de media-aandacht niet toegespitst op wat er in die mails stond. De Democraten zetten alles in op een vermoeden van Russische hackers, die met WikiLeaks zouden hebben samengewerkt. Daar zijn tot nu nog steeds geen bewijzen voor. Toch beten de mainstream media voluit in het afleidingsmanoeuvre. Er stonden nochtans een aantal zeer verontrustende zaken in de mails van Clinton.

Onder meer dit, op 19 augustus 2014 schreef Clinton: “We moeten onze diplomatieke en meer traditionele troeven van onze inlichtingendiensten gebruiken om druk uit te oefenen op de regeringen van Qatar en Saoedi-Arabië, die clandestiene financiële en logistieke hulp bieden aan IS en andere radicale soennitische groeperingen in de regio.” Dit werd niet verzwegen, maar werd wel steevast gekaderd en weggemoffeld in ander nieuws, dat steeds weer ‘Russische inmenging’ in de verf zette.

Economische ineenstorting van Oekraïne

In 2014 was Oekraïne topnieuws. Westerse leiders verdrongen zich op het Maidanplein in Kiev om de ‘bevrijding’ van het land te vieren van een corrupt dictator. Dat president Janoekovitsj corrupt was hoeft geen betoog. Dat hij werd vervangen door een al even corrupte kliek (waarvan er meerderen nog minister waren geweest onder Janoekovitsj) was dan weer geen nieuws. Het gevolg is zoals je kan verwachten.

De gemiddelde levensstandaard van de Oekraïners – die al niet bepaald hoog was – is sinds 2014 onder het nieuwe regime in elkaar gezakt. Meer dan de helft van de bevolking leeft nu in armoede. Corruptie is nog toegenomen. Geen nieuws.

Vernietigende gevolgen van Britse besparingen

Openbare hospitalen en medische centra in Groot-Brittannië staan op de rand van de afgrond, sinds de Conservatieve regeringen van David Cameron en Theresa May de financiering van de openbare gezondheidsdienst National Health Service (NHS) hebben ingekrompen. In 2016 werden meer dringende operaties afgelast dan ooit tevoren sinds de NHS werd opgericht in 1948.

Dezelfde regering die zegt dat er voor deze strenge sociale inleveringen geen alternatief zou zijn, geeft ondertussen miljarden uit aan buitenlands beleid en militaire uitgaven. In oktober 2016 besliste de Britse regering om terug te beginnen met de training van ‘Syrische rebellen’. Dit misbruik van belastingsgeld werd door de Britse media nauwelijks vermeld.

Het inherente racisme van westerse interventies

We hebben in 2016 heel wat gelezen en gezien over racisme, maar nooit in de context van westers buitenlandse beleid. Het wordt als een evident gegeven beschouwd dat journalisten in Groot-Brittannië, Frankrijk, de VS en andere Europese landen het recht hebben om te zeggen wie wel of niet het recht heeft om een land in het zuiden te regeren, zelfs journalisten die tegelijk campagne voeren tegen racisme in eigen land vinden hun inmenging in de landen van het zuiden vanzelfsprekend.

Tracht je even in te beelden hoe wij zouden reageren als Iraakse of Syrische journalisten zouden oproepen tot de val van regeringen in Parijs of Londen en voor de vervanging van onze leiders door personen die hen gunstiger gezind zouden zijn.

Waarom hebben wij het recht om tussen te komen in hun landen en hebben zij niet datzelfde recht om hier in onze landen tussen te komen? De vraag kan niet eens gesteld worden in onze media. Dit is de meest dodelijke vorm van racisme.

Dit artikel is een gedeeltelijke vertaling door Lode Vanoost van The Top Ten Under-Reported News Stories of 2016 van Brits journalist Neil Clark, aangevuld met eigen commentaar.