Tienduizenden Rohingya worden verdreven uit hun thuisland Myanmar en proberen te overleven in de grensstreek met buurland Bangladesh. Voedselschaarste en een gebrek aan schoon water zijn er hun deel. Dit is het verhaal van het “minst gewenste volk op aarde”.

In een wanhopige vlucht om aan militaire repressie te ontkomen steken nog steeds dagelijks mannen, vrouwen en kinderen de Naf over, de rivier die Bangladesh en Myanmar van elkaar scheidt.

“Ik zag de huizen afbranden, we moesten al onze bezittingen achterlaten … mijn vader werd voor onze ogen gedood”, vertelde de 12-jarige Nurul-Islam aan een IPS-medewerker toen hij op 13 september het dorp Teknaf, aan de grens van Bangladesh, bereikte. Hij vluchtte samen met zijn moeder en jongere broer en liep bijna een week om de grens te halen. Ze volgden de stroom mensen op weg naar Bangladesh, allemaal op zoek naar veiligheid.

De jonge Islam is een van meer dan 400.000 Rohingya die sinds begin september 2017 de moeilijke vlucht van Myanmar naar buurland Bangladesh hebben gemaakt. Veel van hen werden doodgeschoten, verdronken in de rivier of werden opgeblazen toen ze op landmijnen stapten die op hun ontsnappingsroute werden geplaatst. Toch komen er elk uur nieuwe mensen bij. Er lijkt geen einde te komen aan de constante stroom van Rohingya. Ze dragen kinderen op hun schouders, zieken en ouderen op hun rug. Bij aankomst in Bangladesh zijn ze meestal een wrak, maar toch blij dat ze nog leven – voorlopig.

Overbevolkt en arm Bangladesh

Lokale en internationale hulpgroepen waarschuwen dat het reeds overbevolkte (met 150 miljoen inwoners op een oppervlakte vijf maal zo groot als België, wat zou neerkomen op 30 miljoen inwoners in België, drie maal zoveel als nu, nvdr) en straatarme Bangladesh nu ook nog overspoeld wordt door de plotse instroom van vluchtelingen. Er is te weinig voedsel, er zijn amper medicijnen en dat zal leiden tot een humanitaire catastrofe, zeggen ze. Bovendien zijn de sanitaire voorzieningen erbarmelijk.

“We zien al veel gevallen van huidinfectie en diarree”, zegt Ibrahim Molla, een dokter van het Dhaka Community Hospital die nu vluchtelingen van eerste hulp voorziet in het district Cox’s Bazar. Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie (UNHCR) kan het aantal vluchtelingen oplopen tot een miljoen mensen.

De recentste crisis escaleerde toen het leger van Myanmar een brutale aanval deed op ‘Rohingya-militanten’ nadat die een aanval hadden gedaan op een veiligheidspost eind augustus. Hoewel geen onafhankelijke bron dit bevestigde, zijn er ooggetuigen die verklaarden dat het leger als vergelding dorp na het dorp afging en er etnische Rohingya-moslims doodde.

De autoriteiten in Myanmar ontkennen de beschuldigingen, maar satellietbeelden die door een aantal internationale actiegroepen werden vrijgegeven bevestigen de versie van de Rohingya. Lokale inwoners van Teknaf getuigden ook over hoge vlammen en rookpluimen die ze zagen opstijgen aan de overkant van de rivier. Naast brandstichting worden de soldaten van Myanmar ook beschuldigd van verkrachtingen.

Opgejaagd volk

Het is niet voor het eerst dat het volk der Rohingya – overwegend moslims – discriminatie en onderdrukking ondergaat in Myanmar (dat overwegend boeddhistisch is) waar ze al eeuwen leven. Rohingya worden al decennia onderdrukt, hun rechten worden geschonden en de VN beschrijven hen als “de meest opgejaagde bevolkingsgroep op aarde”.

De Rohingya die de grens met Bangladesh bereikten verblijven vooral in de grensdistricten Cox’s Bazar en Bandarban. Alhoewel Bangladesh een tekort heeft aan proper water en middelen om deze grote toestroom aan mensen goed te kunnen helpen, beloofde premier Sheikh Hasina van Bangladesh hen allemaal een humanitaire opvang. Haar land werd in augustus echter over een derde van zijn oppervlakte onder water gezet door hevige moessonregen.

Vrachtwagens met hulpmiddelen die af- en aanrijden worden overvallen door wanhopige mensen op zoek naar voedsel. Soms worden mensen hierdoor vertrappeld. Duizenden vrouwen en kinderen slapen langs de kant van de weg, onder de blote hemel omdat er een tekort is aan tenten.

Ondertussen bouwt de overheid van Bangladesh vluchtelingenkampen en start met de verplichte registratie van Rohingya alvorens hen de officiële status van vluchteling te kunnen toekennen.

Het VN-fonds voor kinderen en opvoeiding UNICEF meldt honderden kinderen die zonder begeleiding op de dool zijn, op zoek naar hun ouders of familie. Veel van hen zijn zwaar getraumatiseerd door wat ze hebben gezien voor en tijdens hun vlucht en door de ontberingen onderweg. Hulporganisatie Save the Children vreest dat het tekort aan voedsel, water en basishygiëne op een humanitaire catastrofe zal uitlopen.

Rohingya: A Trail of Misfortune