Teveel levensbelangrijke verhalen bleven onder de radar. Ze zouden elke week op de voorpagina moeten staan, maar ze halen nauwelijks een kolommetje achteraan in de krant. Dat heeft met macht te maken en met de manier waarop de media werken. De komende weken brengen we die verhalen naar boven, met telkens een positief en een negatief verhaal. In deze aflevering: de waanzinnige war on drugs en de succesvolle BDS-campagne.

De waanzinnige war on drugs

Vorige week woensdag deden de chauffeurs die onder de bruggen richting het Mexicaanse vakantieoord Los Cabos reden een lugubere ontdekking. De lichamen van zes mannen bengelden meters hoog boven de weg. Het zijn de recentste slachtoffers van de ‘war over and on drugs’ die nu al meer dan tien jaar het buurland van de VS teistert.

Eind november al werd het trieste record van het aantal moorden gebroken. Meer dan 23.000 Mexicanen kwamen op gewelddadige wijze om het leven. Het gros van die moorden heeft te maken met de drugshandel: drugsbendes tegen elkaar, politie en leger tegen de drugsbendes, corrupte agenten, drugsbendes tegen de bevolking, leger tegen de bevolking, …

Sinds 2007 vielen er 200.000 doden en nog eens 28.000 Mexicanen zijn vermist. Het was de toenmalige president Felipe Calderón die in december 2006 het startschot gaf van de ‘war on drugs’. Hij stuurde 6500 zwaarbewapende troepen naar zijn thuisstaat Michoacán. Rivaliserende kartels zaaiden daar al meer dan een jaar dood en verderf. Twee maanden later waren er al 20.000 soldaten betrokken bij de oorlog tegen de kartels verspreid over het hele land.

De kosten voor de oorlog worden deels opgehoest door de VS die daarvoor elk jaar anderhalf miljard dollar uittrekken. Volgens critici hielp die geldstroom een schimmige veiligheidsindustrie ontstaan waar de corruptie welig tiert. Dat kwam bovenop de illegale economie van de kartels zelf die met hun miljarden dollars agenten, soldaten, rechters en politici omkopen.

De inzet van soldaten verhoogde enkel de menselijke kost van de illegale drugshandel. De kartels werden verplicht om nog meer te investeren in hun eigen ‘leger’. Het leger moest de hoge investeringen verantwoorden en soldaten grijpen daardoor naar steeds extremere methodes. Tussen 2003 en 2013 zag Amnesty International het aantal klachten over foltering met 600 procent stijgen.

De voormalige president Calderón klopt zich op de borst dat onder zijn bewind 25 van de 37 grootste drugsdealers werden opgepakt. Maar volgens critici werd hun plaats al snel ingenomen door rivalen.
Het geweld in Ciudad Juárez – op een bepaald moment de gevaarlijkste stad ter wereld – nam wat af, maar dat heeft weinig te maken met de war on drugs. Wel met het feit dat één van de rivaliserende kartels de bovenhand haalde. Het geweld verhuisde enkel naar andere regio’s die voordien relatief rustig waren.

De reden dat de war on drugs nooit kan lukken is de drugconsumptie in de VS. Het aantal druggebruikers steeg van 8,3 procent van de bevolking (boven 12 jaar) in 2002 naar 9,4 procent in 2013. De drughandel tussen Mexico en de VS is goed voor jaarlijks 30 miljard dollar. Om een idee te geven van hoeveel dat is: de totale Mexicaanse export van landbouwproducten naar de VS bedraagt 23 miljard dollar. Drugs zijn na auto’s en machines het derde grootste exportproduct van Mexico.

De drugskartels strijden dus om een handel met een jaaromzet van 30 miljard dollar. Geen enkel leger kan daar tegenop.

Is er dan geen enkel kruid gewassen tegen de kartels? Ja, zeggen steeds meer mensen: legaliseer drugs. Aan de vooravond van UNGASS – de United Nations General Assembly Special Session – hebben meer dan 1000 wereldleiders en prominenten een brief ondertekend waarin een vurig pleidooi wordt gehouden voor een ander drugbeleid. “De mensheid kan zich geen 21ste eeuws drugbeleid veroorloven dat even inefficiënt was als het drugsbeleid van de 20ste eeuw”, zo wordt in de brief gesteld. Opvallend: ook Hillary Clinton ondertekende de brief. Net als voormalig Amerikaans president Jimmy Carter en een hele rits Amerikaanse senatoren.

Betekent dat dan niet gewoon dat je een hele generatie jongeren opgeeft aan legale drugverkopers? Nee, want dat hangt er maar van af hoe je die legalisering doorvoert. Je kan kiezen voor het alcohol- of tabaksmodel waarbij je de handel ongeremd overlaat aan multinationals. Of je kan kiezen voor een zeer gereguleerde verkoop met overheidsinterventie en verbod op reclame. De miljarden die uitgespaard worden aan militaire, politionele en penitentiaire uitgaven kan je investeren in preventie en opvang.

De volstrekt waanzinnige war on drugs maakt nu enkel slachtoffers: onschuldige Mexicanen in de clash tussen leger en kartels, propvolle gevangenissen in de VS en het aantal druggebruikers blijft stijgen. De enige reden om daar mee door te gaan, is dat dat voor sommige cynische politici net het gewenste resultaat is. Hun favoriete lobbygroepen laven zich aan de subsidies voor privégevangenissen en wapentuig en zij kunnen uitpakken met hun gespierd beleid.

_________________________________________________

De BDS-campagne krijgt wind in de zeilen

Het nieuws kwam als een schok aan bij haar fans in Israel. Niet alleen zegde de Nieuw-Zeelandse zangeres Lorde haar concert af, ze voegde er in een niet mis te verstane verklaring aan toe dat “het vastleggen zelf van het concert al fout was. Ik ben er niet fier op dat ik moet toegeven dat ik hier niet direct de juiste keuze maakte”. Een open brief van twee Nieuw-Zeelandse vrouwen, de joodse Justine Sachs en de Palestijnse Nadia Abu-Shanab, gaf bij Lorde de doorslag.

Er zijn reeds heel wat populaire muziekartiesten die concerten hebben afgezegd of hebben beslist nooit te zullen optreden in Israël, maar dat zijn gevestigde artiesten, waarvan Roger Waters, oprichter en jarenlang leider van Pink Floyd, een van de meest uitgesproken is. Daarnaast hebben ook Elvis Costello, Gill Scott-Heron (overleden), Lauryn Hill, Faithless, Marianah, Bjork, Zakir Hussain, Jean-Luc Godard, Cat Power en Vanessa Paradis zich uitgesproken.

Lorde is echter de eerste jonge zangeres met een exclusief jong (en zeer groot) publiek die deze stap zet. Israëlisch auteur en kunstenaar Yuval Ben-Ami bevestigt dat: “(Haar beslissing) is tekenend voor de invloed van BDS op een nieuwe generatie muzieksterren… Andere grote artiesten hebben al afgezegd, zij (Lorde) is echter de eerste van haar generatie, en dat is betekenisvol.”

Naar buiten houdt de regering in Israël de schijn op, maar in een intern (en tevergeefs geheim gehouden) rapport, geeft ze toe dat ze ondanks enorm veel hogere financiële inzet van tientallen miljoenen dollars (en de oprichting van een apart ministerieel departement) er toch niet in slagen de solidariteitsbeweging voor Palestina te blokkeren. Het rapport heeft het over “indrukwekkende groei” van BDS en “betekenisvolle successen”.

BDS wint bij de publieke opinie

Opiniepeilingen in Groot-Brittannië, Canada en de VS, waar de regeringen de grootste en machtigste buitenlandse bondgenoten van het huidige regime in Israël zijn, tonen een groeiende steun voor de BDS-beweging. In de VS  zelf is de onvoorwaardelijke steun voor Israël nog steeds het hoogst ter wereld (buiten Israël zelf, maar ook daar is een neerwaartse trend bezig). Die toenemende steun blijkt ook uit een groeiend aantal BDS-initiatieven.

De Democratische Partij van de staat California keurde een resolutie goed die de bouw van koloniale nederzettingen in de bezette gebieden veroordeelt en het verbod afkeurt voor buitenlandse activisten om ter plaatse te komen.

Een Britse rechtbank veroordeelde de conservatieve regering van Theresa May, omdat ze poogde lokale besturen te verbieden om hun investeringen in met de bezetting gelinkte bedrijven stop te zetten.

Tweemaal poogde de Israëlische propaganda Labourvoorzitter Jeremy Corbyn te brandmerken als antisemitisch. De grote media zoals de openbare zender BBC en The Guardian gingen daar voluit in mee. Dat mislukte uiteindelijk over de hele lijn, wat dan weer nauwelijks aandacht kreeg in diezelfde media.

De Britse vakbond National Union of Teachers (NUT) lanceerde een boycot van het Amerikaanse bedrijf HP (het vroegere Hewlett-Packard). De NUT riep scholen om om niet langer computers van HP aan te kopen, omdat het bedrijf technologie levert aan het Israëlisch bezettingsleger en verklaarde al zijn kantoren ‘HP-vrije zones’.

VN-rapport veroordeelt apartheid in Israël

In maart 2017 publiceerden de VN een rapport dat Israël veroordeelde voor de misdaad van apartheid. Volgens Omar Barghouti, mede-oprichter van BDS, betekent dit dat “ons Zuid-Afrika-moment aan het naderen is”.

Het VN-rapport, de mislukte pogingen om BDS te criminaliseren als anti-semitisme en de recente afzegging van Lorde zijn slechts de meer gemediatiseerde overwinningen die de beweging in 2017 heeft geboekt. Minder media-aandacht (of denigrerende commentaar) was er voor volgende overwinningen:

• In februari weigerden beroepsspelers van het Amerikaanse ‘voetbal’ deel te nemen aan een propagandatournee voor deze sport in Israël. In juli zegden filmregisseurs, acteurs en presentatoren hun medewerking op aan TLVFest. Dit filmfestival wil naar eigen zeggen de rechten van andersseksuele minderheden verdedigen. Israël poogt met gelijkaardige promocampagnes het eigen land verdedigen als een vrijhaven van progressieve, linkse ideeën in een omringende zee van haat en terreur.
• Belgisch filmmaker Jan Beddegenoots heeft om dezelfde redenen zijn samenwerking opgezegd aan een filmfestival in de Slovaakse hoofdstad Bratislava, omdat het wordt gesponsord door de Israëlische ambassade (zie Belgische documentairemaker cancelt vertoning op filmfestival gesponsord door Israël).
• Na de zomer van 2017 stapten meerder internationale chefs uit een Israëlisch initiatief om het internationale karakter van Israëlische ‘cuisine’ te promoten.
• De Amerikaansde afdeling van de schrijversorganisatie PEN heeft verklaard niet langer sponsorgeld te aanvaarden van de Israëlische overheid voor zijn jaarlijkse World Voices Festival, nadat meer dan 250 bekende schrijvers, dichters en uitgevers een oproep hadden gedaan om er mee te stoppen.
• In Noorwegen heeft een van de grootste vakbonden een oproep gedaan voor een volledige boycot van Israël.
• In de VS heeft de leiding van de Mennonieten eveneens een oproep gelanceerd om de mensenrechten van de Palestijnse bevolking te verdedigen. In hun jaarlijkse conventie in Florida werd met 98 procent van de stemmen een resolutie aangenomen die de bezetting veroordeeld en investeringen afkeurt in bedrijven die profiteren van de bezetting.

De Mennonieten zijn een kleine protestantse kerkgemeenschap met ongeveer 80.000 volgelingen. Ze kregen een maand na hun oproep echter navolging van de Wereldgemeenschap de Hervormde Kerken, die hun initiatief overnamen. Wereldwijd zijn ongeveer 80 miljoen mensen lid van een van de Hervormde protestantse kerken van deze organisatie.

Toenemend studentenprotest

• In 2017 leed het beveiligingsbedrijf G4S, het grootste in zijn soort ter wereld, zware financiële verliezen omdat het werd gebrandmerkt als medewerker aan zware schendingen van de mensenrechten in de bezette gebieden. G4S hielp de Israëlische overheid bij het besturen van hun gevangenissen, waar Palestijnse gevangenen routinegewijs worden gefolterd, en waar Palestijnse kinderen worden vastgehouden en mishandeld.
• Een Ecudaoriaans onderzoeksinstituut zegde zijn contract met G4S op. De vestiging van UN Women in Jordanië deed hetzelfde, net als de transportafdeling van de gemeente Sacramento in California. Om een escalatie van opzeggingen te vermijden heeft G4S in 2017 besloten zijn samenwerking met de Israëlische overheid op te zeggen.
• In de VS hebben studentenverenigingen resoluties afgekondigd en activiteiten georganiseerd om BDS te promoten. Dat gebeurd onder meer aan de Tufts University in Boston, de University of Michigan en de vestiging in Long Beach van de California State University.
• Studenten aan de University of Wisconsin plaatsten BDS in een ruimere context door de schending van de Palestijnse mensenrechten te bundelen met protest tegen de samenwerking van bedrijven aan het eigen Amerikaanse gevangenissysteem, tegen het stelen van land van de Amerikaanse inheemse volkeren en de schendingen van hun mensenrechten, tegen de bouw van de muur aan de grens met Mexico, tegen politiegeweld in het algemeen en in het bijzonder tegen minderheden en tegen de economische onrechten begaan tegen niet-witte medemensen in de VS en daarbuiten.
• Aan de Fordham University slaagde de organisatie Students for Justice in Palestine er in om een verbod om te organiseren en te verenigen van het bestuur van de universiteit te laten schorsen door de rechtbank. In 2017 kon de jaarlijkse Israel Apartheid Week er in activiteiten te organiseren om meer dan 30 universiteitscampussen.
• In de VS liet de mensenrechtenorganisatie American Civil Liberties Union meerdere anti-BDS-wetten als ongrondwettelijk veroordelen door rechtbanken, zowel op federaal niveau als in meerdere deelstaten zoals Kansas en Arizona. In Oregon kon een anti-BDS-wetsvoorstel worden geschrapt nog voor het werd besproken in het deelstaatparlement, dankzij de acties van activisten.
• En in eigen land heeft de KU Leuven beslist om de samenwerking aan een onderzoeksproject met de EU niet langer te zullen verlengen, omdat ook de Israëlische politie hier aan meewerkt (zie KU Leuven stopt medewerking aan omstreden project met Israël).

Internationale druk blijft nodig

Deze successen zijn een belangrijke steun in de rug voor het Palestijnse verzet in de bezette gebieden zelf. De strijd is echter verre van gestreden. Israëlisch journalist Gideon Levy benadrukt het belang van die internationale solidariteit. Volgens hem zal reële verandering er pas komen onder internationale druk (zie Verandering in Israël zal er komen door de druk van buitenaf).

De hier opgesomde overwinningen tonen meerdere dingen aan: ten eerste slagen de grote media er met hun eenzijdig ‘neutraal’ discours niet meer in de publieke opinie te kaderen binnen een voor Israël gunstige richting, ten tweede is er de toenemende in vloed van internetactivisme, ten derde is er het besef dat nog veel meer nodig zal zijn om echte vrede en rechtvaardigheid voor Palestina te bewerkstellingen.

Deze overwinningen zijn inspirerend, maar mogen in geen geval als definitief verworven aanzien worden. Israël heeft immers nog steeds zeer machtige bondgenoten bij de politieke elite van de VS en de EU én heeft grote economische belangen in de EU en de VS. Dat was echter ook het geval in Zuid-Afrika. Het verzet tegen de apartheid daar heeft ook jarenlang met deze situatie gezeten: grote steun bij de publieke opinie, blijvende steun aan het regime in regerings- en economische kringen. Uiteindelijk is het apartheidssysteem wel ingezakt, veel sneller en plotser dan waarnemers hadden voorspeld.

Dat is dan ook de voornaamste les die BDS-activisten moeten trekken uit de geschiedenis: ageer alsof je nog jaren bezig zult zijn, maar wees klaar voor de verandering die er morgen al kan komen…

Dit is een samenvatting van het artikel What were the top BDS victories of 2017 aangevuld met eigen commentaar.