Openbare aanklager George Gascon van San Francisco gaat alle veroordelingen voor recreatieve gebruikers van marihuana sinds 1975 schrappen, behalve voor gebruikers die handel dreven of geweld gebruikten. Bijna 5.000 burgers zullen daarmee terug een blanco strafregister krijgen. Daarmee gaat hij regelrecht in tegen het beleid van nationaal minister van Justitie Jeff Sessions.

Sinds 1 januari 2018 is het recreationeel gebruik van marihuana  in de Amerikaanse deelstaat California legaal voor personen boven 21 jaar. Zij mogen voortaan tot zes planten per persoon kweken voor eigen gebruik en mogen in het bezit zijn van 28,43 gram (one ounce) wiet.

Marihuana is de Spaanse roepnaam voor de hennepplant Cannabis sativa. De plant wordt ook omschreven als ‘weed’ (= onkruid), in het Nederlands als ‘wiet’. Marihuana klinkt als een verbastering van de Spaanse meisjesnaam Maria Juana = Maria-Johanna of Marie-Jeanne, maar de echte oorsprong van het woord wordt betwist.

Reeds vijf deelstaten

Het gebruik van wiet voor medische doeleinden, zoals het verzachten van de effecten van chemotherapie met doktersvoorschrift is al sinds 1996 toegelaten. De huidige legalisering van niet-medisch gebruik, komt er nadat de bevolking in een referendum in 2016 zijn ja-woord heeft gegeven. In 2018 hebben 29 van de 50 Amerikaanse staten wetten die medicinaal gebruik van wiet toelaten. Californië is de vijfde staat die nu ook niet-medisch recreatief gebruik van wiet toelaten.

Voorlopig is het aankopen van wiet voor niet-medicinaal gebruik nog niet evident. Op 1 januari 2018 hadden nog maar 90 handelszaken een verkooplicentie voor recreatief gebruik verkregen. Die bevinden zich hoofdzakelijk in de omgeving van de steden San Diego, Santa Cruz en San Francisco. Die erkenning loopt vertraging op omdat de gemeentelijke reglementen voor het regelen van de licenties nog niet waren goedgekeurd. Niet alle gemeenten reageren positief. In Fresno, Bakersfield en Riverside heeft de gemeenteraad beslist geen licenties toe te kennen (voor recreatief gebruik).

Met de beslissing van procureur Gascon om nog uitstaande veroordelingen voor recreatieve gebruikers van cannabis sinds 1975 te schrappen worden bijna 5.000 burgers bevrijd van een strafblad, dat hen dikwijls hinderde bij aanwervingen of promoties op het werk.

De organisatie van politiecommissarissen California Police Chiefs Association blijft sceptisch omdat volgens hen nog geen maatregelen werden genomen om het rijden onder invloed te detecteren, te vervolgen en te bestraffen. Zij vrezen dat het rijden onder invloed van cannabis door jongeren zwaar wordt onderschat. In theorie is rijden onder invloed van cannabis wel verboden, maar het ontbreekt de politie nog aan middelen om dat te controleren.

Kwaliteitscontrole

De wetgeving voor kwaliteitscontrole van de verkochte wiet is er reeds sinds 1996 voor medicinaal gebruik. Die voorziet dat cannabisproducten moeten worden getest voor hun concentratie en met die informatie worden verkocht. Ook moeten de producten voldoen aan dezelfde regels als andere consumptieproducten voor gehaltes pesticiden en andere giftige stoffen. Een nog niet opgelost probleem is de wiet die in de staat wordt geproduceerd maar wordt uitgevoerd naar andere staten waar het gebruik wel nog steeds strafbaar is.

Dit beleid op deelstaat- en gemeentelijke niveau’s gaat regelrecht in tegen het federale beleid van de regering van president Donald Trump. Minister van justitie Jeff Sessions wil in de andere richting gaan naar verdere criminalisering. Zijn credo is het zogenaamde stepping-stone-principe, dat er van uitgaat dat elke eenmalige gebruiker een verslaafd misdadiger wordt. Dat dit voor slechts een zeer klein percentage wietgebruikers geldt en bovendien, dat het aantal problematische verslavingen, verkeersongevallen en gezinsdrama’s veel hoger ligt bij alcoholgebruik, weigert hij te erkennen.

Verder weigert hij ook te erkennen dat het huidige antidrugsbeleid in de VS hoofdzakelijk minderheden en arme witte Amerikanen treft. Dat het huidige repressieve beleid in hoofdzaak een systeem van sociale controle is, stuit bij hem eveneens op dovemansoren. Hij heeft op de recente initiatieven gereageerd door aan te kondigen dat hij naar methodes zoekt om de federale politie in te zetten tegen de deelstaten.

Conflict federaal niveau met de deelstaten

Zijn beleidskeuze gaat echter radicaal in tegen de wil van de Republikeinen om meer federale bevoegdheden over te hevelen naar het niveau van de deelstaten. Bovendien is de strijd voor legalisering van de softdrug marihuana in de VS niet zomaar een strijd van meer progressieve of liberale politici. Heel wat Republikeinen weten immers dat een groot deel van hun conservatieve achterban zelf wietgebruikers zijn, zeker in de meer landelijke gebieden.

Het is in de Amerikaanse geschiedenis wel meer voorgekomen dat federale wetgeving en bevoegdheden in conflict kwamen met de beslissingen en het beleid van de deelstaten. Het drugsbeleid van de federale overheid gaat in tegen de keuzes van 25 van de 50 deelstaten, waaronder California. Deze deelstaat vertegenwoordigt met 39 miljoen inwoners meer dan 12 procent van de Amerikaanse bevolking.

Hoe de beslissing van procureur Gascon van San Francisco gaat uitdraaien voor burgers die verhuizen naar andere staten zonder legale bescherming blijft onzeker. De symbolische waarde van zijn beslissing is echter groot. Voorstanders van legalisering/decriminalisering en van een overheidsbeleid dat druggebruik als een sociaal en gezondheidsprobleem ziet, winnen daarmee andermaal aan kracht.

Bron: Recreational marijuana use becomes legal in California