Zaterdag 19 oktober lanceerde Bernie Sanders zijn campagne voor de presidentsverkiezingen van 2020. In Queensbridge Park, New York kwamen 20.000 mensen luisteren, duizenden anderen vulden de straten rond het park. Alexandria Ocasio-Cortez beloofde met hem campagne te voeren in heel het land. Sanders is opnieuw de door het Democratische establishment zo gevreesde kandidaat.
Met een spetterende start en de steun van Alexandria Ocasio-Cortez heeft Bernie Sanders zich in Queens, New York, opnieuw op de kaart gezet als de grootste kanshebber om Trump te verslaan.
Michael Moore en Democratisch senator Nina Turner hielden enthousiaste toespraken, maar vooral de steun die Alexandria Ocasio-Cortez uitsprak voor zijn campagne maakte het verschil.
De volledige toespraken van de campagnestart in Queensbridge Park kan je bekijken op de YouTube-video onderaan dit artikel. Michael Moore spreekt van 0:22:30 tot 0:45:30 (met veel echo, maar toch verstaanbaar), Alexandria Ocasio Cortez (zonder storende echo) van 1:32:30 tot 1:52:00 en Sanders van 1:52:00 tot 2:50:30.
Voor een enthousiaste menigte die tot ver buiten de voor 20.000 toeschouwers voorziene ruimte in Queensbridge Park uitdeinde nam filmmaker Michael Moore als eerste het woord. Hij herinnerde iedereen er aan dat hij als toen nog onbekende persoon kwam spreken op de allereerste campagne van Bernie Sanders voor het Congres in 1990.
“Het leek toen een onmogelijke taak om een openlijk democratische socialist verkozen te krijgen in Vermont … Nooit tevoren in de Amerikaanse geschiedenis heeft een onafhankelijk politicus zo lang gezeteld in het Amerikaans Congres1.”
“He’s too old”
“De mediacommentatoren (’the pundits’2) zeggen dat Bernie te oud is. Wel, hier is iets dat te oud is: het presidentieel kiescollege3, een minimumloon van 7,5 dollar4 per uur, vrouwen die niet hetzelfde worden betaald als mannen, duizenden dollars studentenschuld, 10.000 dollar franchise voor je ziekteverzekering, de superdelegates5, fossiele brandstoffen, that’s too old.”
Na toespraken van Carmen Yulín Cruz, burgemeester van San Juan, de hoofdstad van Puerto Rico, Democratisch senator Nina Turner en lokale politica Tiffany Cabán van Queens namen ten slotte Alexandria Ocasio-Cortez (AOC) en Bernie Sanders het woord.
Voor AOC is dit een thuismatch. Het 14de kiesdistrict van New York State ligt in Queens. De lokatie voor Sanders’ startdag met AOC als topper was dus niet zomaar lukraak gekozen.
Queens is een eminent voorbeeld van het veranderde Amerika. Na de oorlog was dit nog een voor 97 procent witte arbeiderswijk (met enkele kleine chique buurten, waar onder meer Donald Trump opgroeide). Vandaag is 28 procent Hispanic, 27 procent Asian-American en 21 procent African-American.
Meer dan 24 procent van de bevolking van Queens spreekt thuis nog steeds Spaans. Naast de kreten ‘We will win‘ was ook ‘Si, se puede‘ (ooit de campagneslogan van Obama ‘Yes, we can’) luid te horen.
Bartender wordt Congresswoman
AOC herinnerde iedereen er aan dat zij nauwelijks anderhalf jaar geleden als bartender werkte aan een minimumloon en slechte werkvoorwaarden in een café ‘hier rechtover aan de overkant van de rivier in Manhattan’.
Zij heeft sindsdien op amper één jaar tijd het politieke discours veranderd in de Democratische Partij en is vandaag in heel het land bekend als zowel de meest geliefde politica (na Sanders) van het land als de meest gehate door haar tegenstanders.
Ook zij is net als Sanders onderwerp van bitsige commentaren over haar uiterlijk, haar haarstijl, haar zogenaamd fake arbeidersachtergrond en haar veel te chique kledij. Af en toe had die commentaar ook hilarische contraproductieve gevolgen, zoals toen Fox News haar programmapunten oplijstte. AOC dankte de zender in een tweet voor de gratis reclame.
Zij weet wat milieurechtvaardigheid en milieuracisme betekent. De arbeiderswijken van Queens liggen onder de uitwasemingen van de grootste brandstofcentrale van de VS. Haar toespraak werd regelmatig door de slogan ‘Green New Deal’ onderbroken.
Zij legde in haar toespraak uit hoe de campagne van Sanders haar en vele anderen heeft geïnspireerd om zonder middelen, zonder campagneteam te beginnen aan een race tegen Joe Crowley, een van de toppolitici van de Democratische Partij, twintig jaar onverslagen in tien tweejaarlijkse verkiezingen en kandidaat om Nancy Pelosi op te volgen als Voorzitter van het Huis van Afgevaardigden.
Zij haalde het tegen alle verwachtingen in, net als Ilhan Omar en Rashida Tlaib, de ‘nasty women‘ volgens Trump. Anderen die ook door Sanders waren gemotiveerd haalden het (dikwijls zeer) nipt niet, maar geven de strijd niet op, zeker nu Sanders opnieuw meedoet.
Het meest pakkende moment van haar toespraak kwam toen ze uitlegde hoe het politieke systeem in Washington DC er alles voor doet om eenmaal je verkozen bent de werkende mens in de VS zo snel mogelijk in de steek te laten. De vergelijking gaat niet helemaal op, maar in alle Europese en Belgische parlementen doet zich een gelijkaardig fenomeen voor, waar weinigen zich tegen weten te verzetten (en, indien ze zich hier toch tegen verzetten, vrij snel weer worden afgevoerd na één of hoogstens twee mandaten).
Zijn impact op de gelijktijdige parlementsverkiezingen (die in de VS om de twee jaar plaatsgrijpen) zal gevoeld worden. De top van de Democratische Partij is nu reeds druk aan het lobbyen om progressieve tegenkandidaten in eigen rangen te blokkeren.
Thuismatch voor AOC én voor Sanders
Ook voor Sanders was deze startdag in Queens in feite een thuismatch. Hij leefde zijn jeugd in Brooklyn, de wijk naast Queens en spreekt na veertig jaren in Vermont nog steeds met het zware typische accent van New York City, zonder ‘r’ en met veel ‘auh’ klanken.
De stad heet hier ‘noejauk’, hier lusten ‘weuking men’ hun pintje ‘biejuh’ en gaat het gezin met de ‘dauwg’ in ‘de pauhk’ wandelen. Sanders is geen uitzondering op dit vlak.
Alle Amerikaanse politici cultiveren hun lokaal accent en zetten dat dikwijls zwaar in de verf om hun karakter als ‘gewone Amerikaan’ in de verf te zetten (luister eens terug naar presidenten Jimmy Carter en Bill Clinton).
In zijn eigen toespraak toonde Sanders zich zijn strijdlustige zelf. Hij zweeg niet over zijn leeftijd en hartproblemen en maakte er dankbaar gebruik van om het belang van een goede openbare gezondheidszorg voor iedere Amerikaan als een ‘mensenrecht’ te verkondigen. Sanders spaarde ook de media, de grote bedrijven en de rijken niet. “Jullie zullen je faire aandeel in de belastingen betalen”.
Verder somde hij zijn reeds bekende thema’s op die in 2016 grotendeels nog taboe waren in de mediadebatten. Ook dat is de onmiskenbare invloed van Sanders op het politieke discours in de VS. Pundits en politici putten zich nu uit om te bewijzen dat zijn Medicare For All-openbare gezondheidszorg slecht is. In 2016 was gezondheidszorg niet eens een thema waar ze over spraken.
Alleen de media ontbraken op het appel in Queensbridge Park. De mediaclichés van 2016 over Sanders worden al wekenlang opnieuw opgewarmd. “Bernie Sanders kan het niet meer”. “Zijn campagne ligt ‘dead in the water’”.6 “De bevolking gelooft niet meer in hem”. “Hij kan niet verkozen worden, want hij is een socialist en Amerikanen stemmen nu eenmaal niet voor socialisten”, enzovoort.
Sanders is nu een nationaal bekend figuur
Er is echter een verschil met vier jaar geleden. In 2016, vooral in het begin van de campagne, was Bernie Sanders buiten zijn staat7 Vermont een nobele onbekende voor de meeste Amerikanen. De boventoon van de mediacommentatoren was er een van meewarige neerbuigendheid, als ze hem al vermelden. Nu is de hetze veel bitsiger.
Talkshowhost Bill Maher roept voortdurend op dat hij zich moet terugtrekken voor voormalig vice-president Joe Biden, de volgens hem enige Democraat die Trump zou kunnen verslagen. Andere mediacommentatoren laten niet na het steeds maar over zijn leeftijd te hebben en volledig te zwijgen over de politieke thema’s waar hij het over heeft.
Een van de mainstream hoofdargumenten tegen zijn kandidatuur in 2016 was zijn gebrek aan middelen. Het is in de VS elke vier jaar de gewoonte de sommen te vermelden die elke kandidaat weet te verzamelen, niet als kritiek op dit systeem maar als bevestiging van hun als vanzelfsprekend voorgestelde ‘geloofwaardigheid’. Dat dit geld in hoofdzaak dient voor duurbetaalde advertenties op hun eigen zenders wordt daarbij zedig verzwegen.
Bij een van de recente debatten tussen de Democratische kandidaten alludeerde Sanders op het feit dat in de reclameblokken tijdens het debat reclame werd getoond van privé-gezondheidsverstrekkers die zijn plan Medicare for All aanvielen met grove leugens en valse argumenten. De modererende journalisten poogden hem vergeefs te onderbreken, met de stelling dat dat niet het gespreksonderwerp van het ogenbik was en kwamen er verder niet op terug.
Kleine donaties van gewone mensen
Sanders kreeg in 2016 geen enkele financiële steungever achter zich uit de bedrijfswereld, de privé-gezondheidverstrekkers, de militaire industrie, de verzekeringssector en de banken. De ‘peilingen’ toonden hem dan ook kansloos.
Sanders verbaasde zijn tegenkandidaten door in toespraken en tv-debatten openlijk te zeggen dat hij die steun niet zocht en niet wilde. Hij deed het uitsluitend met kleine donaties van gemiddeld 18 dollar van gewone Amerikanen. Uiteindelijk won Sanders bij de Democratische voorverkiezingen in 22 van de 50 staten.
Amerikaans filosoof en politiek commentator Noam Chomsky blijft in zijn toespraken en artikels herhalen dat niet de verkiezing van de walgelijke figuur van Donald Trump (met 3,5 miljoen stemmen minder dan Hillary Clinton) het historische feit is van de presidentsverkiezingen van 2016, maar de campagne van Bernie Sanders.
Sanders besloot zijn toespraak met een gezegde van Nelson Mandela: “It always seems impossible until it is done.”
“Nooit tevoren is in de Amerikaanse geschiedenis een kandidaat zo ver doorgestoten als Bernie Sanders, zonder de steun van de grote financiële steungevers.” Trump is volgens Chomsky geen aberratie of afwijking van de norm, maar de logische consequentie van het absurde en ondemocratische systeem van geprivatiseerde verkiezingscampagnes.
Hartproblemen? So what?
Sanders laat het allemaal niet aan zijn hart komen (sorry, bewuste woordspeling). Ter herinnering: in 1999 werd van Dick Cheney, kandidaat vice-president van George W. Bush, beweerd dat hij niet eens de campagne zou overleven met zijn zwakke hart. Nadat hij een leven lang drie pakjes sigaretten had gerookt per dag, kreeg hij zijn eerste hartaanval reeds in 1981 op 37-jarige leeftijd.
Andere aanvallen volgden in 1984, 1988, 2000 en 2010. Zijn eerste overbrugging kreeg hij in 1988. Zijn eerste stent (zoals Sanders) werd ingeplant in 2000, waarna nog meerdere operaties aan hart en bloedvaten volgden. In 2012 onderging hij succesvol een harttransplantatie. Cheney is in 2019 nog steeds zeer actief, ondermeer als politiek commentator. Sanders’ gezondheid staat echter niet op zijn lijst van argumenten tegen Sanders.
Sanders besloot zijn toespraak met een gezegde van Nelson Mandela: “It always seems impossible until it is done.” De campagne voor de presidentsverkiezingen is op 19 oktober 2019 begonnen.
Wie de Amerikaanse massamedia als referentie gebruikt zoals de correspondenten van Europese en Belgische netwerken, zal het niet geweten hebben, maar wees gerust: ‘Sanders is back‘.
Voetnoten:
1 Met het Amerikaanse ‘Congress’ worden het federale Huis van Afgevaardigden én de federale Senaat samen bedoeld. Dat de leden van het Huis zich naast ‘Members of the House’ ook ‘Congressmen’ noemen is zelfs voor veel Amerikanen enigszins verwarrend. De senatoren noemen zich daarentegen nooit ‘Congressmen’.
2 Pundit is oorspronkelijk een sanskriet woord voor ‘geleerde’ en wordt in de VS gebruikt voor mediacommentatoren. Sinds de jaren 1990 heeft de term een minachtende ondertoon gekregen.
3 In tegenstelling tot wat veel mensen denken wordt de president niet rechtstreeks verkozen. De kiezers stemmen weliswaar op kiesbrieven achter de naam van hun keuze, maar hun stemmen dienen enkel om de leden van het kiescollege per staat aan te duiden. In de meeste staten gaan alle zetels voor 100 procent naar de kandidaat met de meeste stemmen. Zo kan het dat Trump reeds de vierde president is in de VS (W. Bush was de derde) die verkozen werd door het kiescollege ook al had hij in totaal over het hele land 3,5 miljoen stemmen minder behaald dan Hillary Clinton.
4 6,71 euro.
5 Meer uitleg over het perverse systeem van de superdelegates vind je in het artikel Bernie Sanders blijft inlopen op Clinton
6 Een uitdrukking geleend uit de scheepvaart. Een zeilschip op een windstille zee ligt ‘dead in the water’.
7 In dit artikel betekenen ‘staat’ en ‘staten’ de federale deelstaten van de VS, niet het gehele land.