De keuze voor Kamala Harris als kandidaat vice-president van Democraat Joe Biden wordt in het algemeen toegejuicht als een juiste keuze in de huidige omstandigheden. Trump noemt haar ‘radicaal links’. Wall Street en Israël reageren echter eveneens positief. Ze is zeker beter dan Trump, maar ook niet meer dan dat. Harris staat voor continuïteit van zowel binnen- als buitenlands VS-beleid van de voorbije veertig jaar. Zij is “een veilige keuze”.

Kamala Harris (°1964) was tot haar kandidatuur voor de Democratische presidentsnominatie vrij onbekend in het buitenland. Portretten en commentaren focussen op haar recente standpunten voor een beeld van wat van haar kan worden verwacht. Die geven de indruk van een naar VS-normen vrij progressieve politica, voorvechter van gelijke rechten voor vrouwen, LGBT en etnische minderheden. Ze heeft zich aangesloten bij het Green New Deal van Alexandria Ocasio-Cortez.

Intentieverklaringen tijdens electorale periodes zijn in de VS geen erg betrouwbare barometer voor wat politici zullen doen eenmaal ze verkozen zijn. Dat is in feite overal zo, maar meer nog in de VS waar partijpolitiek zoals in Europa in feite onbestaand is, waar verkozenen grotendeels individueel actief zijn en waar partijen – in casu de twee machtspartijen Democraten en Republikeinen – slechts zeer losse apparaten zijn die in hoofdzaak dienen als organisatoren van verkiezingen.

Een wisselvallig politiek palmares

Om een ietwat realistisch idee te hebben van Kamala Harris als vice-president is het best terug te kijken op haar politiek palmares. Dat is broodnodig want als Biden wint zit zij gebeiteld om zelf president te worden in 2024. De kans dat Biden voor een tweede mandaat gaat is immers nihil.

Het mag zelfs niet worden uitgesloten dat Biden vervroegd ontslag neemt. Zijn eerste voortekenen van seniliteit worden voorlopig discreet behandeld door de grote mainstream media (net zoals ze dat deden met Ronald Reagan tijdens zijn tweede mandaat in 1986-1989). Reagan begon de eerste tekenen van dementie pas te tonen tijdens zijn presidentschap. Biden echter heeft nu al die mentale problemen. Kortom, het is belangrijk een realistische inschatting te maken van Kamala Harris.

Wie is Kamala Harris?

Haar moeder Shyamala Gopalan is een Indische specialiste borstkanker die in 1960 na een doctoraat aan de universiteit van Berkeley in California bleef wonen. Haar vader Donald Harris was professor economie aan de Stanford University. Ook hij emigreerde na zijn doctoraat in Berkeley in 1961 definitief  uit de Britse kolonie Jamaica, een jaar voor het land onafhankelijk werd. Hij was dus een Brits staatsburger.

Haar drie jaar jongere zus Maya is advocaat, commentator op de nationale zender MSNBC en leider van het campagneteam van Kamala. De naam Kamala betekent in het Sanskriet ‘lotusbloem’. Van 1976 tot 1982 leefde ze met haar zus en haar gescheiden moeder in Québec, Canada en van 1989 tot 1990 in Washington DC, waarna ze in California erkend werd als advocaat aan de balie van de staat. Daar maakte ze carrière via haar contacten in de Democratische partij¹.

In 1990 werd ze aangeworven als assistent-procureur² van het gerechtsdistrict Alameda County en in 1998 verwierf ze dezelfde functie in het stadsdistrict San Francisco. In 2004 won ze de verkiezing voor Attorney General (AG) van de stad San Francisco tegen de zetelende AG, waar ze als assistent nog voor had gewerkt tot in 2002. Ze werd de allereerste etnische AG ooit van de stad. Ze werd herverkozen (zonder tegenstander) in 2007. In 2011 werd ze verkozen tot AG van de staat California. Haar beleid als assistent AG voor gerechtsdistricten in California gaf al een aanwijzing over hoe ze zou functioneren in de hele staat.

Harris had haar kiescampagne in 2011 volledig gefocust op haar etniciteit en gender en voerde campagne vanuit Bayview, een van de armste wijken van San Francisco. In 2017 werd ze verkozen voor een zesjarig mandaat als een van de twee federale senatoren van de staat California, met de steun van president Obama en vice-president Joe Biden. Zij won die verkiezing niet tegen een Republikeins tegenstander, maar hoogst ongewoon tegen een andere Democrate, Loretta Sanchez, die al 21 jaar lid was van het federale Huis van Afgevaardigden in Washington voor een kiesdistrict in Los Angeles.

Progressief over burgerrechten, rechts over sociaal-economische rechten

Uit haar politieke-juridische loopbaan leren we dat Kamala Harris een centrum-Democrate is, vrij progressief over liberale rechten als vrijheid van meningsuiting, tegen racisme en discriminatie. Zij heeft als senator voorstellen gesteund om de privé-gezondheidszorg enigszins te hervormen, voor gelijke rechten op promotie voor vrouwen in leidinggevende functies, maar tegen een veralgemeend minimumloon (wat vooral laaggeschoolde vrouwen treft).

Naar Europese normen mag je haar een sociaal voelend liberaal noemen, die voor een verzachting is van al te harde maatschappelijke problemen, zonder echter aan de kern zelf van het economisch systeem te raken. Zij is liberaal over politieke rechten en neoliberaal over sociale rechten, waarmee ze perfect past in het establishment van de Democratische Partij. In California was ze als AG steeds herverkozen met de belofte nooit de doodstraf te zullen eisen (maar levenslang zonder recht op parool), maar in 2014 verdedigde ze als procureur-generaal toch het behoud van de doodstraf in de wet.

Hoewel verkozen met een progressieve campagne, bleek ze een zeer conservatief vervolgingsbeleid te voeren. Voor een analyse van haar prestaties als procureur-generaal kan je deze reportage bekijken: Kamala Harris Says She Was a Progressive Prosecutor. Her Record Tells Another Story, 15’39”. In het Engels zonder ondertitels.

Enerzijds heeft ze altijd gepleit voor maatregelen tegen discriminatie van minderheden en vrouwen, maar daar staat tegenover dat haar beleid als magistraat vooral die misdaden aanpakte die door minderheden worden bedreven (kleine drugshandel, prostitutie, street gangs) terwijl financiële criminaliteit door haar nauwelijks werd aangepakt.

Flexibel als het tij keert

Haar strijd tegen racisme weet ze echter te verzoenen met onvoorwaardelijke steun aan apartheid in Israël en de bezetting van Palestina. Op buitenlands vlak is ze zeer traditioneel. Ze heeft alle defensiebudgetten van president Trump goedgekeurd en is voorstander van alle oorlogen die de VS voeren. Zij verdedigt de pogingen om de regering van Venezuela ten val te brengen en staat achter de gelukte staatsgreep in Bolivia. Ze staat ook volledig achter het idee dat Rusland verantwoordelijk zou zijn voor de overwinning van Trump in 2016.

Harris weet zich wel aan te passen als het tij keert. Zo heeft ze zich na lang aarzelen toch achter de Green New Deal van Alexandria Ocasio-Cortez geschaard, maar haar steun voor de openbare gezondheidszorg Medicare For All van Bernie Sanders, dat ze nog mee heeft ondertekend, is twijfelachtig. Zal ze zich verzetten tegen het verwijderen van Medicare For All uit het partijprogramma, zoals het partijbestuur voorstelt? Het eerste punt kan haar nu helpen bij de presidentsverkiezingen, maar het tweede blijft onzeker. Ze stemde ook tegen het voorstel van senator Bernie Sanders om het budget van defensie met 10 procent te verminderen en dat geld voor sociale doeleinden te gebruiken.

Tijdens de presidentiële debatten van augustus 2019 werd ze fel bekritiseerd voor haar beleid als procureur-generaal in California door tegenkandidaat Tulsi Gabbard waartegen ze zich zeer zwak verdedigde. Ze werd door haar tegenstanders voortdurend aangevallen op haar harde beleid als hoogste magistraat in California, dat in hoofdzaak armen en minderheden zwaar aanpakte, waarna haar peilingen daalden tot ze zich terugtrok in december 2019. In december schaarde ze zich achter Joe Biden tegen Bernie Sanders.

Een antwoord op de omstandigheden

De keuze voor Kamala Harris is een poging tot antwoord op de Black Lives Matter-protesten na de politiemoord op George Floyd. Het moet ook compenseren voor het politieke verleden van Joe Biden, die zich onder meer ooit als beginnend politicus verzette tegen overheidsmaatregelen om de discriminatie van zwarten tegen te gaan met quota en tegen het systeem van bussing (het gebruik van schoolbussen om kinderen uit achtergestelde buurten toe te laten op betere scholen in andere schooldistricten, waar Kamala Harris zelf nog gebruik van kon maken als kind).

Biden heeft bovendien geen fraai palmares op vlak van vrouwenrechten. Ook zijn persoonlijk gedrag tegenover vrouwen is voldoende bekend op foto- en videoopnames. In tegenstelling tot Biden is Harris een gevreesd debater, die zeer samenhangende redeneringen weet te formuleren en nooit de controle over zichzelf verliest, iets waar Biden nooit in heeft uitgeblonken. Kamala Harris kent haar dossiers en zou in een debat brandhout maken van iemand als Trump. Met Harris in het Witte Huis keert de ‘redelijkheid’ van voor Trump terug.

Wie een  nieuwe wind verwacht voor een socialer Amerika vergist zich. Zij is een vrouwelijke Obama, zeer goed in het geven van redevoeringen en het uiten van de juiste woorden, maar oerklassiek in de concrete beleidsbeslissingen.

Na het openlijk racistische en vrouwvijandige bewind van Trump staat zij voor een relatieve verbetering, maar ook niet meer dan dat. Bovendien is Harris een klassieke opportunistische politica, wat betekent dat zij zich kan aanpassen als het haar uitkomt. Dat is al gebleken met haar steun voor het Green New Deal van Alexandria Ocasio-Cortez. Wall Street reageert in ieder geval zeer enthousiast.

De progressieve organisaties Roots Action en Progressive Democrats of America vatten die twijfel gevat samen in een persverklaring : “Haar neiging om posities in te nemen die over het algemeen verteerbaar zijn voor de klasse van grote financiële donoren doet ons twijfelen over haar toewijding aan progressieve principes. Maar haar gewoonte om zich aan te passen aan de heersende winden van het ogenblik, geven ons enige hoop. We zullen er elke dag voor vechten om vice-president Harris te houden aan de hoge idealen die ze dikwijls uitdrukt en er voor zorgen dat deze winden beslissend in de richting waaien van een Green New Deal, Medicare For All en gelijke rechten voor de werkende gezinnen.”

Er is nog hoop

Reeds twee progressieve Democratische kandidaten voor het Huis van Afgevaardigden hebben de voorverkiezing tegen de eigen zetelende Democraat gewonnen.  Een van hen is Cori Bush, voorvechtster van Black Lives Matter en ongehuwde moeder. Zij wonnen hun campagne zonder steun van de klassieke financiële donoren in de bedrijfswereld. AOC, Rashida Tlaib en Ilhan Omar  hebben eveneens hun voorverkiezing glansrijk gewonnen tegen een door het partijestablishment gepushte tegenkandidaat. Zij zullen niet nalaten Kamala Harris op de vingers te tikken.

Net als in zoveel presidentiële verkiezingen wordt dit een keuze voor ‘lesser evil’. Noam Chomsky zei het al meerdere malen in de voorbije jaren: “Stem in de swing states, waar het kantje boordje is tussen Biden en Trump zeker op de Democraten, stem in de zekere staten³ voor de keuze van je hart.”

 

Notes: