Nils Melzer, VN-Speciaal Rapporteur over Foltering, weigerde tot 2019 Julian Assange te bezoeken. Hij was helemaal mee met de versie van de media, tot hij even ging kijken, de rapporten begon te lezen en Assange bezocht. Drie jaar later schreef hij ‘The Trial of Julian Assange – A Story of Persecution’, een dringende oproep aan alle journalisten. “Wat met Assange gebeurt, gaat u allen aan”.

Nils Melzer is een gerenommeerd academicus geschoold in internationaal recht, professor aan de University of Glasgow en aan de Geneva Academy of International Humanitarian Law. Hij publiceerde meerdere boeken over zijn expertise.

Sinds 2016 is hij VN-Speciaal Rapporteur over Foltering, wat hem het mandaat geeft klachten van personen en organisaties over folterpraktijken in alle VN-Lidstaten te onderzoeken en er over te rapporteren aan de VN. VN-Lidstaten zijn verplicht hem te assisteren voor zijn onderzoeken.

Een Zwitser die ook Zweeds spreekt …

De Zwitser Nils Melzer is zoon van een Zwitserse vader en een Zweedse moeder, vandaar zijn Zweedse voornaam. Dit laatste familiedetail zou hem in 2019 brengen tot iets wat hij drie jaar eerder niet eens zou overwogen hebben. Hij had meerdere jaren de vraag afgewezen van de advocaten van Julian Assange om zijn zaak te onderzoeken. Zij stelden dat zijn vervolging politiek was en dat de manier waarop hij werd gevangen gehouden neerkwam op foltering.

Hij geloofde er niets van. Groot-Brittannië en Zweden zijn solide democratieën, waar folterpraktijken volgens Melzer niet bestaan. Bovendien was Melzer helemaal mee met de versie in de media dat Assange alleen maar poogde te ontsnappen aan een veroordeling voor verkrachting van twee Zweedse vrouwen.

In het voorjaar van 2019 werd hij voor de zoveelste maal aangesproken en besloot hij om er vanaf te raken Julian Assange eenmaal te bezoeken in Belmarsh Prison in Londen. Alvorens de zaak te laten voor wat ze was zou hij tevens de tijd nemen om rapporten en documenten van het Zweedse gerecht door te nemen.

Het toeval wilde immers dat hij vloeiend Zweeds spreekt, geen evidentie voor een Zwitsers academicus, expert in internationaal recht. Wat hij las verbijsterde hem. Dit was misbruik van rechtsprocedures om iemand zonder grond voor een beschuldiging vast te houden.

Drie jaar later, na talrijke bezoeken aan Assange en gesprekken met zijn advocaten, tientallen brieven aan Britse, Zweedse, Australische (Assange is Australiër), Ecuadoraanse en Amerikaanse overheden later, zag hij geen andere uitweg meer en deed hij wat hij nog nooit met een ander onderzoek had gedaan: hij schreef het hele dossier neer in een boek.

Dit is het volledige dossier

Wie tot nu de bomen door het bos niet zag en geen tijd/zin had om alle details over Julian Assange te verzamelen heeft de oplossing kant en klaar bij de hand. Wie The Trial of Julian Assange – A Story of Persecution leest, is volledig geïnformeerd over zijn zaak tot en met de meest recente gebeurtenissen van januari 2022.

Elke journalist die nu nog claimt geen tijd te hebben om zich in zijn zaak te verdiepen heeft niet langer een excuus. Het staat er allemaal in. Een paar uur leestijd met viltstift in de hand volstaan, journalistiek basiswerk.

Van de Zweedse onderzoeksrechter die hem in Zweden meermaals weigert te ondervragen, tot hij naar Groot-Brittannië vertrekt en dan doodleuk een aanhoudingsbevel schrijft “omdat hij aan het gerecht wil ontsnappen” tot de omstandigheden waarin het hem in Belmarsh Prison onmogelijk wordt gemaakt zijn verdediging voor te bereiden en het proces over zijn uitlevering te volgen.

Met welke bedoeling? Voor Nils Melzer is er geen twijfel over: elk verhoor zal leiden tot afsluiten van de zaak zonder gevolg. Door hem niet te verhoren terwijl hij nog in Zweden is kan ze deze zaak blijven rekken – wat uitstekend gelukt is. Het boek eindigt net voor de meest recente uitspraak van het Brits Hooggerechtshof.

Melzer vat zijn boek zo samen: “Hoewel de misdaden en het arbitraire gedrag van alle betrokken overheden in toenemende mate flagrant en duidelijk werden over de voorbije tien jaar is de ware dimensie van zijn zaak bijna volledig genegeerd door andere regeringen, door de grote media en door de publieke opinie.”

“Integendeel, het officiële narratief werd gehoorzaam geïnternaliseerd, herhaald en voortgezet: Assange de verkrachter, de hacker, de spion en laffe narcissist, die het bloed van onschuldige mensen aan zijn handen heeft en eindelijk voor het gerecht verschijnt. Ook hier, net als in het verhaal van de nieuwe kleren van de keizer moest er iemand langskomen, een frisse en objectieve kijk op dit alles werpen en de betovering doorbreken: “Kijk, de keizer is naakt”. Dit, beste lezer, is de bedoeling van dit boek.”

Dit boek is voor DeWereldMorgen.be over de hele lijn een bevestiging van alle artikels die in het dossier over Julian Assange werden gepubliceerd. U, lezers, hoeft dit echter niet zomaar als een bewijs te aanvaarden. Lees dit boek en oordeel zelf. Voorlopig is er nog geen Nederlandstalige vertaling van het boek. Voor journalisten die hun taak ernstig nemen kan dit Engelstalig boek echter geen hinderpaal zijn.

Geen saaie wetenschappelijke tekst

Nils Melzer is reeds tientallen jaren beslagen in Engels als zijn voornaamste werktaal. Hij liet zich bijstaan door Duits literatuurwetenschapper Oliver Kobold om een vlot lezend verhaal te schrijven, dat zijn internationaal-rechtelijke jargon omzette naar een vlot leesbare tekst, waarna uitgeverij Verso de hele tekst nogmaals liet nalezen door een Britse redacteur.

Het eerste hoofdstuk vat de relevantie van WikiLeaks samen, ontmaskert de hypocrisie en de leugens die vooral door journalisten van The Guardian werden verspreid, nadat een lid van de eigen redactie in een boek de wachtwoorden van de WikiLeaks-bestanden had gepubliceerd. Volgens de krant – daarin nog steeds ruim gevolgd door zowat alle buitenlandse media – was het Assange die dat had gedaan.

De centrale kracht van dit boek is echter de analyse die Melzer maakt van alle betrokken documenten van het Zweedse gerecht, niet zozeer de communicatie met het Britse gerecht – die op zich al zeer ontnuchterend is in de manier waarop de politieke motivering achter de procedures wordt besproken – maar vooral de interne Zweedse rapporten, verslagen, verhoren, nota’s, vergaderingen die Melzer in het Zweeds las. Dit was vanaf dag één een politiek gestuurde operatie tegen Assange omwille van wat hij deed met WikiLeaks en niets anders.

Een tweede medialeugen is de bewering dat WikiLeaks en Assange door hun revelaties mensenlevens in gevaar zouden hebben gebracht. Na de Britse procesgang kan de Amerikaanse overheid nog steeds niet één geval noemen van een persoon die door de onthullingen in gevaar zou zijn gekomen.

“Dit systemisch falen roept vragen op over waarheid, misleiding en zelf-misleiding, over onze eigen lethargie en passieve medeverantwoordelijkheid. Het is geen toeval dat dit boek begint met mijn eigen moeilijkheden om mijn persoonlijke vooringenomenheid te overstijgen.”

“Het probleem is niet dat we de waarheid niet kennen, maar dat we die niet willen kennen. Het probleem is dat wij de machtigen, tegen beter weten in, toelaten om het recht te overtreden en dat we hen niet ter verantwoording roepen, noch wettelijk noch politiek, maar hen loven als grote leiders en hen zelfs eren met Nobelprijzen.”

Dat de media een positieve rol kunnen spelen wordt voor het ogenblik getoond in de manier waarop solidariteit met de Oekraïense vluchtelingen wordt gesteund en onderbouwd, mét resultaat. Een gerichte campagne om Assange vrij te krijgen kan wel degelijk lukken, eerst en vooral door de publieke opinie in te lichten over wat in hun naam door hun overheden wordt gedaan. Daarnaast is het essentieel dat individuele journalisten gaan beseffen dat dit over henzelf gaat.

Het volstaat dat een beperkt aantal journalisten de professionele journalistieke reflex zouden opbrengen om dezelfde bemerking te maken als Nils Melzer: “Ok, ik denk dat ik nog altijd juist zit over Assange, maar laat ik dit even nader bekijken.”

Meer hoeft niet, lees dit boek, beste collega’s, en trek zelf je conclusies.

 

Nils Melzer. The Trial of Julian Assange – A Story of Persecution, Verso, London, 2022, 354 pp. ISBN 978 1839 7662 51