Op 27 februari 1973 begon de bezetting van de lokatie Wounded Knee op het reservaat van Pine Ridge in de staat South Dakota door leden van de American Indian Movement, een beweging voor burgerrechten van de inheemse Amerikaanse volkeren. Een zeer symbolische locatie, want op 29 december 1890 werden op deze plaats 300 weerloze mannen, vrouwen en kinderen afgeslacht door het VS-leger.
De American Indian Movement (AIM1) werd opgericht in 1968 in het kielzog van de beweging voor gelijke burgerrechten van zwarte Amerikanen. In de strijd voor rechtvaardigheid werd (en wordt!) nog te veel vergeten dat de discriminatie en politiebrutaliteit tegenover inheemse Amerikanen even gewelddadig is als die tegen zwarte en Latino-Amerikanen.
Drie weken na de afslachting van 300 ongewapende inheemse Amerikanen met machinegeweren lagen de meeste lichamen nog ter plaatse op de lokatie Wounded Knee. Foto: Public Domain
De eisen van AIM omvatten o.a. het respecteren van de bestaande internationale (!) verdragen die de uitdeinende Verenigde Staten afsloten met de inheemse volkeren van het grondgebied dat nu de VS (en Canada) omvat. Geen enkele van deze verdragen werd door de regering correct uitgevoerd. Wat de oorspronkelijke bewoners van het continent kregen was systematische afslachtingen.
American Holocaust
De beste en meest gedetailleerde beschrijving van de afslachting van de inheemse volkeren door het VS-leger in de 19de en begin 20ste eeuw werd geschreven door historicus David Stannard in zijn boek American Holocaust – Columbus and the Conquest of the New World (1993).
Het boek argumenteert dat de Europese (!) kolonisatie van wat nu de VS (en Canada) is werd verwezenlijkt door een van de langst lopende genocides in de menselijke geschiedenis.
Het resultaat van de systematische discriminatie van deze volkeren zien we vandaag nog steeds in de reservaten, de zeer beperkte grondgebieden die hen nog overblijven.
Men mag daarbij niet uit het oog verliezen dat meer dan 70 procent van alle inheemse Amerikanen niet in de reservaten leven maar in stedelijke getto’s.
De AIM is vooral ontstaan onder de stedelijke inheemsen, die protesteerden tegen excessief politiegeweld, systematische discriminatie op de arbeidsmarkt en dagelijks racisme op straat.
De symbolische bezetting van Wounded Knee was een zoveelste actie na de bezetting van de federale gevangenis op het eiland Alcatraz in 1971 en de protestmars Trail of Broken Treaties (spoor van gebroken verdragen) in 1972.
De aanleiding was de mislukte poging tot afzetting van Richard Wilson, een lokale tribale leider, die betrokken was bij het corrupt misbruik van federale steunmiddelen en doodseskaders inzette om politieke tegenstanders uit te schakelen.
Deze man kon zich telkens met zware electorale fraude laten ‘verkiezen’, eveneens met steun van de lokale politiediensten en politici van de staat.
Latijns-Amerikaanse repressie
Deze diensten weigerden onderzoeken te openen naar verdachte aanslagen, die telkens werden weggewuifd als het resultaat van interne gevechten tussen drugsverslaafden en drugbendes.
De eisen van de bezetters waren de heropening van onderhandelingen over de bestaande (en in theorie nog steeds geldende) verdragen en eerlijke en evenwichtige behandeling van inheemse Amerikanen door politie en gerecht.
De bezetters konden de plaats 71 dagen bezetten terwijl ze werden omsingeld door de US Marshals Service2, de FBI en lokale politie. Aanvankelijk werd de actie compleet verzwegen door de media, maar na het bezoek van de twee federale senatoren van de staat South Dakota met een uitgebreide mediadelegatie veranderde dat. Duizenden inheemse Amerikanen begonnen daarop naar Wounded Knee te reizen, bovendien begon ook de internationale publieke opinie zich te roeren.
Ondertussen namen de moordaanslagen op inheemse activisten door de doodseskaders van Richard Wilson toe. In meerdere gevallen bleek de FBI actief betrokken bij de voorbereiding en de uitvoering van deze moordaanslagen.
Oglala Nation
Op 8 maart 1973 verklaarden de bezetters het gebied rond Wounded Knee tot de onafhankelijke staat Oglala Nation3 en zonden een afgevaardigde naar de VN in New York om erkenning aan te vragen. Op 27 maart sloot de bezettende politiemacht de elektriciteit, water af en blokkeerde elke voedselbevoorrading.
Andere inheemse Amerikanen konden wekenlang deze blokkade omzeilen. Daarbij vielen wel meerdere doden bij illegale wegblokkades van Richard Wilson, die door de politie openlijk werden gedoogd. Op 8 mei eindigde de bezetting na drie dagen onderhandelen.
Op 13 maart 1973 ging een assistent van de federale minister van justitie onderhandelen met de actievoerders. Foto: zinnedproject.org
Ondanks een uitsluitend negatieve weergave van de actievoerders en hun doelstellingen in de Amerikaanse media bleek de sympathie voor hun lot en voor de inheemse Amerikanen in het algemeen enorm te stijgen.
Terwijl de bezetting nog volop bezig was, kreeg filmacteur Marlon Brando de volledige pers over zich heen omdat hij zich op 27 maart 1973 liet vertegenwoordigen door de inheemse filmactrice Sacheen Littlefeather, die in zijn naam op de Oscarnominatie de Oscar voor beste acteur weigerde en de discriminatie en racistische portrettering van inheemse Amerikanen door de filmindustrie aanklaagde.
Zij werd door het voltallige publiek uitgejouwd. In juni 2022, twee weken voor haar overlijden aan borstkanker kreeg zij van de Academy of Motion Pictures and Sciences (de toekenners van de Oscars) openbare excuses.
Leonard Peltier
Na het einde van de bezetting werden opnieuw alle beloftes gebroken. De repressie werd nog opgevoerd. Tegen het brutale politiegeweld en de onbestrafte moordaanslagen door doodseskaders begonnen meer en meer inheemse Amerikanen zich te bewapenen, wat vervolgens massaal werd aangeklaagd in de Amerikaanse media en weggezet als ‘tribaal geweld’, zonder context, geschiedenis of achtergrond.
Internationale solidariteit met Leonard Peltier en Mumia Abu-Jamal in Frankrijk. Foto: Didier DDD/CC BY-SA 2:0
De racistische, neerbuigende en misprijzende mediacommentaren waren zelfs voor het publiek van 1973 onmiskenbaar. Het resultaat was een sterke toename in sympathie voor de inheemse Amerikanen onder de bevolking, die omgekeerd evenredig was met de repressie door de overheden op staats- en federaal niveau.
Het is in die context dat twee FBI-agenten op 26 juni 1975 een groep inheemse Amerikanen beschoten en door tegenvuur werden gedood. Twee van de verdachte daders werden volledig vrijgesproken op basis van wettige zelfverdediging.
Vastberaden om het hier niet bij te laten organiseerde de FBI vervolgens een campagne tegen een derde verdachte.
Hij werd in een afzonderlijk proces in 1976 veroordeeld tot levenslang. Zijn proces werd door alle Amerikaanse en internationale waarnemers ter plaatse (waaronder Amnesty International) veroordeeld als unfair wegens het gebruik van valse getuigenissen en de manipulatie van ballistische bewijzen.
Leonard Peltier zit 47 jaar later nog steeds in een federale gevangenis. Hij houdt zijn volledige onschuld staande…
Organisaties van inheemse Amerikanen zijn tot op heden zeer betrokken bij acties tegen olie- en gaspijplijnen door hun gebieden (zie onder meer Steun aan protest tegen Dakota Access Pipeline groeit ondanks mediaboycot).
Zie onder meer Leonard Peltier, veertig jaar onschuldig gevangen.
Notes:
1 De afkorting AIM is tevens het Engelse woord voor doel, doelstelling, streefdoel. De term ‘American Indian’ was in de jaren 1960 nog algemeen aanvaard maar wordt vandaag alleen nog gebruikt voor deze organisatie.
2 De US Marshalls Service is een federale politiedienst, de oudste van de VS, die speciaal bevoegd is voor het uitvoeren van gerechtelijke beslissingen en instaat voor de veiligheid van rechters en gerechtsgebouwen.
3 De Oglala Sioux is een erkend volk dat deel uitmaakt van de Lakota-volkeren.