De CIA-versie dat een of andere Oekraïense groep de Nord Stream-leidingen zou hebben gesaboteerd, die werd gelanceerd kort na de revelaties van Seymour Hersh, valt reeds uit elkaar. Absolute zekerheid over de echte dader is er nog steeds niet. Zeer zeker is daarentegen dat de grote media hier niet bepaald fraai uit komen. De bereidheid om steeds weer de gepaste ‘versie’ prominent te brengen is pathetisch. Kritische journalistiek moet wijken voor oorlogspropaganda.

Vrij kort nadat VS-journalist Seymour Hersh – de man met My Lai en Abu Graib op zijn onberispelijke palmares – publiceerde dat de VS-regering de sabotage van de Nord Stream-pijpleidingen voor Russisch gas naar Duitsland in de Oostzee hadden bevolen en laten uitvoeren, werd een ‘Oekraïens’ alternatief gelanceerd via de media in de VS en Duitsland.

Die versie werd zeer gretig kritiekloos overgenomen door alle westerse media, onze eigen Belgische media inbegrepen (zie dit artikel van de openbare omroep, waarin de ene na de andere onbewezen veronderstelling als ‘waarschijnlijk feit’ wordt weergegeven). In die versie zou een of andere pro-Oekraïense groupuscule zonder medeweten of goedkeuring van de Oekraïense regering de sabotage gepleegd hebben.

De pot en de ketel

Die versie heeft alle tekortkomingen die aan de weergave van Seymour Hersh wordt verweten. Toch werd ze onmiddellijk als ‘zeer waarschijnlijk’ weergegeven. Zogezegd data-onderzoek dat de versie van Hersh verder moest ontkrachten, werd vrij snel weerlegd als zijnde minstens even onbetrouwbaar, maar dat kon de pret niet derven.

Het kan vandaag dus. Je weerlegt een versie omdat ze zich op anonieme bronnen beroept en omdat er te veel onzekerheden blijven om een duidelijke conclusie te kunnen trekken.

Dat doe je door een andere versie als meer geloofwaardig voor te stellen, die eveneens volledig is gebaseerd op anonieme bronnen en eveneens zeer veel onzekerheden open laat. Journalistiek in de 21ste eeuw. Kaarten waarvan de authenticiteit niet kan worden geverifieerd moeten een en ander meer visuele geloofwaardigheid geven.

De snelheid waarmee deze tweede versie werd overgenomen door zowat alle westerse media is recht evenredig met de weigering om de versie van Seymour Hersh enige ernstige aandacht te geven. De meeste berichten over die tweede versie zijn desondanks zo opgesteld – meestal met een ‘kritische’ eindnoot – dat geloofwaardig intrekken mogelijk blijft. Toch niet zo zeker van hun stuk?

Een en ander moet uiteraard niet verwonderen. Dit zijn de media die bijvoorbeeld een CIA-MI6-front als Bellingcat ernstig nemen. Dit zijn dezelfde media die 20 jaar geleden deden alsof ze de bewering van massavernietigingswapens in Irak geloofden, terwijl de rapporten van de VN-onderzoekscommissie in Irak onder leiding van Hans Blix en Scott Ritter de bewijzen van het tegendeel al hadden geleverd.

Persmededelingen van de vredesbewegingen die er naar verwezen werden genegeerd. Zo kon het dat enkele jaren later BBC-topjournalist Jeremy Paxman deed alsof hij door de VS-regering om de tuin was geleid (‘we were hoodwinked’).

Dat klonk immers beter dan toe te geven dat de gegevens wel degelijk vanaf de eerste dag bekend waren en werden genegeerd. Dat stilzwijgen was niet 100 procent. Hier en daar verscheen er een kleine zin ergens achterin waarin het werd vermeld met de suggestieve toevoeging ‘volgens de vredesbewegingen’.

Oekraiense versie zakt door de bodem

Het verhaal van de Oekraïense betrokkenheid begint nu op zijn beurt in te zakken. Volgens opnieuw een “anonieme bron in de inlichtingendiensten” (anoniem voor u en ik, niet voor de betrokken journalist) hebben “de eigen inlichtingendiensten dit verhaal verzonnen en aan de Duitsers bezorgd, met de bedoeling jouw (Hersh) verhaal te discrediteren”.

Een lang onderzoeksartikel in de Washington Post maakt van de Oekraïense versie brandhout. Hoewel het artikel dat niet direct stelt, bevestigt het tevens impliciet de meeste besluiten van Seymour Hersh. Het artikel bevestigt daarnaast dat Westerse woordvoerders en vertegenwoordigers liever niet over de hele zaak praten.

De kafkaiaanse absurditeit gaat nog verder. In een vorig artikel had de Washington Post nog gesteld dat Europese en NAVO-beleidsvoerders de zaak niet verder willen uitspitten “omdat ze liever niet moeten omgaan met de mogelijkheid dat Oekraïne of bondgenoten waren betrokken” (bij de sabotage).

Wat er dus gebeurt is het volgende. Het wordt steeds moeilijker om nog te ontkennen dat het inderdaad de VS zijn die de aanslag hebben gepleegd. Dat bevestigen plaatst Europa binnen de NAVO voor een zeer moeilijke situatie. Dit is immers sabotage door een NAVO-bondgenoot, de grootste NAVO-lidstaat.

Hoe leg je dat stilzwijgen uit? Hoe leg je bovendien uit dat je tegen een neutraal internationaal onderzoek door de VN stemt in de VN-Veiligheidsraad, zonder toe te geven dat je dat onderzoek niet wil omdat het over een heikel probleem met de VS gaat?

Oekraïense connectie

Neen, het zou zogezegd gênant zijn dat ‘Oekraïeners’ het hebben gedaan. Dat was met andere woorden de voornaamste reden van die tweede versie, deels om te ontkennen dat de VS de daders zijn, deels om voor te wenden dat men er liever over zwijgt omwille van de Oekraïense connectie.

Voor zover dat nog nodig is, hier een aantal elementen waarom de Oekraïense versie van de aanslag kant noch wal raakt (UPDATE 7 april):

• het yacht waarvan sprake, was niet het enige mogelijks verdachte vaartuig in de buurt van de aanslag;
• een dergelijk yacht heeft niet de apparatuur om relatief kleine voorwerpen als buizen op 60 meter te lokaliseren;
• het yacht is bovendien niet voorzien om duikers op te vangen na een duik van 60 meter diep – wat decompressie vergt;
• een yacht van die grootte kan niet ankeren in water van 60 meter diep;
• verhuren van een yacht aan derden houdt de verplichting van een logboek aan boord in, dat is er niet;
• ervaren saboteurs zouden nooit sporen van springstof achterlaten op een gehuurd vaartuig meer dan een maand na de feiten;
• een dergelijk yacht huren kan alleen met de kapitein van het leasing bedrijf of een erkend derde kapitein, je mag daar niet zelf alleen mee varen.

De enige kritiek tegen de versie van Hersh die wel standhoudt, is zijn bewering dat de NAVO-secretaris-generaal reeds zou samenwerken met de CIA sinds de oorlog in Vietnam. Jens Stoltenberg was 16 toen die oorlog eindigde. Dat had moeten zijn: “Net als al zijn voorgangers sinds de oorlog in Vietnam werkt NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg nauw samen met de CIA.”

Osama Bin Laden en Douma

De geloofwaardigheid van Hersh wordt in twijfel getrokken om twee redenen. Hij zou een weinig geloofwaardige versie over de moordaanslag op Osama Bin Laden hebben gelanceerd en hij stelt dat er in Douma geen gifgasaanvallen door het regime van president Assad werden gepleegd.

Over de context van de moord op Osama Bin Laden is nog steeds niet het laatste woord gezegd. In tegenstelling tot wat de media beweren is met die officiële versie heel wat mis.

In de echte wereld buiten de bubbel van redacties en denktanks allerhande zijn er wel degelijk veel elementen om de officiële versie van de moordaanslag op Osama Bin Laden in twijfel te trekken.

Bovendien is er de beschikbare informatie (voor wie ze wil bekijken) dat de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) de rapporten van de eigen controleurs ter plaatse  later heeft ‘aangepast’.

Die controleurs hadden vastgesteld dat de symptomen van de slachtoffers eerder wezen op het massaal inhaleren van fijn puinstof in besloten ruimtes na ontploffingen, wat overigens net als met gifgas eveneens zeer zware langdurige gevolgen heeft, bijvoorbeeld door het inademen van asbest uit isolatiemateriaal.

Daarenboven stelden zij dat de locatie van de twee ter plaatse gevonden gifbommen geen tekenen vertoonde van een val uit de lucht, maar dat ze eerder op het puin geplaatst leken na de feiten. Kortom, net als met Nord Stream geeft men er de voorkeur aan deze zaak niet verder uit te spitten.

Motief, gelegenheid en capaciteit

Net als met Nord Stream is de vraag over motief, gelegenheid en capaciteit relevant. Douma werd tijdens de feiten nog gecontroleerd door radicale groeperingen. Het Syrisch leger ging de plaats binnen de komende uren innemen en had geen enkel belang bij een gifgasaanval zo dicht bij de eigen troepen, vooral ook gezien het feit dat de VS hadden verklaard dat gebruik van gifgas een ‘rode lijn’ zou zijn. De andere zijde had daarentegen motief, gelegenheid en capaciteit.

Wat oorverdovend stil opvalt is dat de allereerste versie, dat ‘de Russen’ het gedaan zouden hebben, volledig is weggevallen.

De VN-Veiligheidsraad heeft recent verboden om een onderzoek te openen naar de interne behandeling van het eigen OPCW-rapport over Douma door de leiding van de OPCW en weigert om de OPCW-inspecteurs die ter plaatse waren in Douma zelf te horen.

En recent heeft dezelfde VN-Veiligheidsraad niet ingestemd met een neutraal internationaal onderzoek onder VN-auspiciën naar de Nord Stream-aanslag. Wie zeker is van zijn onschuld kan dit alleen maar toejuichen. Niet dus.

Dit alles maakt de versie van Seymour Hersh veel meer geloofwaardig dan de ‘Oekraïense’ versie. Motief, gelegenheid en capaciteit (zie 5 argumenten om Seymour Hersh te geloven over dader Nord Stream).

Wat echter oorverdovend stil opvalt in heel dit discours is dat de allereerste versie, dat ‘de Russen’ het gedaan zouden hebben, volledig is weggevallen.

Maakt dat er een zekerheid van? Neen. Alleen een internationaal neutraal onderzoek kan dat uitmaken. En dat is nu net wat de VS, de NAVO en de EU niet willen.

Critici van deze analyse mogen opmerken dat ik met deze laatste opmerking op het einde van deze analyse identiek dezelfde tactiek toepas als de grote media: achteraan de mogelijkheid inbouwen om zonder kleerscheuren toe te geven dat we verkeerd zaten, misleid (‘we were hoodwinked’).

Ook de titel hierboven en de intro is suggestief en bedoeld om de aandacht te trekken. We hebben inderdaad meer gemeen met de grote media dan we wel denken. Er is echter een groot verschil. Deze nieuwssite is open en transparant dat zij een versie, een interpretatie geeft die fundamenteel anders is dan de mainstream versie.

De grote media verkopen zich daarentegen als ‘objectief en neutraal’, wat ze helemaal niet zijn. Dat imago koesteren ze niet voor niets, het is de essentie van hun verdienmodel. Dat ‘verdienen’ is de kern van hun bestaan. De grote media – ook de openbare zijn grotendeels vercommercialiseerd – zijn in de eerste plaats bedrijven.

Hun verkoopproduct is niet de krant, het tijdschrift, het programma, de website. Het product dat zij verkopen bent u, de lezers-luisteraars-kijkers. Met uw kijkcijfers in de hand bepalen zij de prijzen van de reclame die ze publiceren.

U al dan niet informeren over wat in de wereld gebeurt is niet hun hoofdtaak. Winst maken, daar gaat dit om. Dat en de ‘versie’ – weer dat woord – verkopen die hun belangen dient. Die belangen zijn voor het ogenblik niet gediend met vrede. De mediabedrijven hebben alle belang bij het huidige politiek-economisch-militaire systeem.

Toch is er reden tot hoop. Ondanks de dagelijkse barrage aan oorlogskoorts meent een meerderheid van de Belgische bevolking dat er onderhandelingen moeten beginnen. Het zegt iets over het gebrek aan geloofwaardigheid van de media dat de Belgen zo denken, terwijl ze in hun krant, op hun radio en televisie alleen maar meer oorlog, meer wapens, meer doden ‘tot de laatste Oekraïener’ aangeboden krijgen.

Lekken hebben een agenda, altijd

In mijn eigen analyse had ik de hypothese gesteld dat het lek door een VS-inlichtingenambtenaar aan Seymour Hersh de bedoeling heeft de wereld (in hoofdzaak de EU, niet Rusland of China) duidelijk te maken dat de VS bereid zijn zeer ver te gaan om hun hegemonie in stand te houden. Officiële ontkenning hoort daar ook bij.

De Oekraïense versie heeft in die hypothese de bedoeling het stilzwijgen van de EU, en dan vooral Duitsland, weg te zetten als schroom voor het ontmaskeren van Oekraïense betrokkenheid bij de aanslag.

Dat er nu andermaal via lekken aan Duitse journalisten en aan de Washington Post wordt gesuggereerd dat ook dat tweede verhaal niet klopt, kan er op wijzen dat men in de VS begint te beseffen dat men met de aanslag een stap te ver is gegaan en dat de bondgenoten op lange termijn daarvoor de politieke rekening gaan presenteren.

Die rekening zou er kunnen in bestaan dat de EU terug verder gaat op het spoor van een van de VS onafhankelijk beleid, zoals dat in de jaren voor de oorlog al aan het gebeuren was. De these dat ‘de Russen het hebben gedaan’ is bovendien niet langer houdbaar.

Het begint in de VS bovendien te dagen dat deze oorlog zonder onderhandelingen nog jaren kan doorgaan. De vroegere Sovjet-Unie heeft er tien jaar over gedaan om met de bezetting van Afghanistan in elkaar te storten. In de VS wil men focussen op een mogelijke oorlog met China.

Dat land dreigt immers de machtigste economie ter wereld te worden, wat in een echt vrije markt onvermijdelijk is. Dat is de echte ‘dreiging’ van China. Een ware nachtmerrie voor de VS-elite. De NAVO-oorlog met Rusland is in het streven om die evolutie te stoppen een hinderpaal.

Het valt met andere woorden niet uit te sluiten dat de VS na de val van de Oekraïense stad Bachmoet toch overgaan tot onderhandelingen, over de hoofden van de EU heen. Die stad heeft op zich geen enkel  militair-strategisch belang, maar een Russische inname is politiek symbolisch gezien wel enorm belangrijk. Wordt vervolgd.