Wie dacht dat de hetze tegen een bekend politicus zou stoppen nu blijkt dat er ofwel geen inhoud is aan twee klachten of dat elk onderzoek naar de gegrondheid nog moet beginnen heeft niet goed begrepen hoe de massamedia vandaag werken. Een nieuwe klacht komt er dus al aan. Vermoeden van onschuld, recht op anonimiteit zolang er geen oordeel geveld is? Journalistiek in de 21ste eeuw.

Twee dagen geleden schreef ik de zeer korte Opinie Echte journalisten publiceren niet over privézaken van politici (of van eender wie) waarin ik doelbewust én journalistiek verantwoord geen enkele naam vernoemde.

Uiteraard schreef ik dat niet met de ijdele hoop dat collega’s van de mainstream er zouden op reageren met instemming en collectief op elke redactie zouden beslissen wat het enige deontologisch juiste is, namelijk niet berichten over iets waar te weinig inhoud over bekend is, laat staan enig bewijs, om er één regel tekst aan te verspillen.

Na elf jaar mediakritische berichtgeving op deze nieuwssite, vooral, maar niet uitsluitend, over de tendentieuze, vooringenomen berichtgeving van het buitenlands nieuws, weet ik wat ik mag verwachten.

Nieuw zijn mijn inzichten niet. Zoals ik vandaag schrijf over de grote media dacht ik reeds in de jaren 1980, ook tijdens mijn korte passage in de parlementaire politiek in de jaren 1990 en erna in de buitenlandse missies die ik voor de OVSE en de VN heb verricht tussen 2004 en 2012.

Het is blijkbaar heel gemakkelijk om de ideologische filters te doorzien waarin media werken in een ander land ver van hier. Tijdens mijn passage in Kosovo (2004-2008) kreeg ik van Belgische journalisten altijd de vraag in welk politiek spectrum elke Kosovaarse krant, tijdschrift, tv-zender paste. Het werd als een vanzelfsprekendheid gezien dat media daar niet politiek neutraal zijn.

Het is blijkbaar heel gemakkelijk om de ideologische filters te doorzien waarin media werken in een ander land ver van hier

Vreemd genoeg waren diezelfde journalisten niet in staat om in te zien dat ze in een identiek politiek-ideologisch mediabad zwemmen in eigen land. Ik kon toen ook de schabouwelijk oppervlakkige berichtgeving in de Belgische media volgen over wat in Kosovo aan het gebeuren was. Vereenvoudigingen, amalgaam van onbewezen vooronderstellingen, verkeerde plaatsnamen, citaten uit hun context of overname van onbestaande citaten, alles passeerde de revue.

Het was toen – ook al is het nog maar 15 jaar geleden – hier nog niet zo erg met de verpersoonlijking van de politiek. In Kosovo zijn politieke partijen nooit anders geweest dan vehikels van enkele leiders, die uitblinken in stoere platitudes, waarvan je verder geen flauw idee hebt waar ze sociaal-economisch voor staan.

Schandalen volgen elkaar op. In het preutse Kosovo gaat het bijna altijd over corruptie van de politieke tegenstanders. Seksschandalen zijn er nog een brug te ver – hoewel er ruim voldoende materiaal voorhanden is

Het is ondertussen niet anders in ons eigen politieke en mediabestel. Er zou een nieuwe klacht zijn ingediend tegen een bekend politicus voor seksueel wangedrag. De feiten zijn nog niet bekend net zomin als er een gerechtelijk onderzoek over is geweest.

Roddels hadden nooit de pers mogen halen

Of die klacht terecht is of niet, het is nog niet geweten, maar zelfs als achteraf – een grote ‘als’ – zou blijken dat ze gegrond is, dan geldt in afwachting nog altijd het rechtsprincipe van vermoeden van onschuld van de beschuldigde persoon – ‘beschuldigd’ worden is niet hetzelfde als ‘schuldig’ zijn, een juridisch basisbegrip dat media en journalisten niet blijken te kennen.

Er is een zeer goede reden waarom klachten tegen personen anoniem moeten blijven zolang er geen schuld is bewezen aan de hand van een vonnis. Het verspreiden van een lopend onderzoek zonder definitief resultaat kan de reputatie van een persoon zwaar beschadigen.

In Groot-Brittannië werd enkele jaren terug een kinderarts (pediatrician) zwaar toegetakeld door een groep omwoners, die meenden met een pedofiel (pedophile) te doen te hebben, nadat ze gelezen hadden dat een vrijgekomen pedofiel in hun buurt was komen wonen.

Het is een zeer extreem voorbeeld, maar de Britse media zijn dan ook een lichtend voorbeeld voor de wereld op vlak van roddels over bekende personen, dikwijls zonder enige grond in de werkelijkheid.

De recente media-aandacht voor mogelijk wangedrag van een bekend politicus brengt dat Britse niveau naar eigen land. Zelfs artikels en opinies die de verdediging van deze politicus opnemen draaien in die mediahetze mee. Hun opinies brengen immers geen zoden aan de dijk. Ze versterken alleen maar de perceptie dat er toch wel iets aan de hand moet zijn.

Waarom redacties beslissen een al bestaande hetze in extreemrechtse sociale media ongenuanceerd over te nemen, daar kunnen boeken over worden geschreven. De drang om de eersten te zijn (en de angst om de laatsten te zijn), de scoop, de clickbaits, de zucht naar sensatie…

Het enige degelijke, journalistiek verantwoorde artikel over heel deze muffe zaak (de mediahetze, niet de betrokken politicus) staat niet te lezen in een groot medium maar in de alternatieve website voor onderzoeksjournalistiek Apache.

De klacht kan terecht zijn, maar dat ze werd ingediend in het kielzog van de recente mediahetze is niet toevallig

Roddels over politici horen niet thuis in ernstige media. Daar verandert de recente klacht tegen hem niets aan. De klacht kan terecht zijn, maar dat ze werd ingediend in het kielzog van de recente mediahetze is niet toevallig. Het enige concrete resultaat is in afwachting van een gerechtelijk onderzoek en een eventueel vonnis onherstelbare imagoschade voor de betrokken politicus.

Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat dit de échte reden is waarom de media hier zo enthousiast mee doorgaan. Dit is begonnen met maandenlange bagger op extreemrechtse sociale media. Dat de grote media dit nu uitvergroten siert hen niet.