Op 7 december 2023 wordt Noam Chomsky 95. Fysiek is hij verzwakt maar mentaal staat hij nog steeds scherp, zoals blijkt uit de verzameling interviews met journalist C.J. Polychroniou ‘Illegitimate Authority – Facing the Challenges of Our Time’. Chomsky citeert uit kranten van de voorbije dagen en uit recente boeken die hij gelezen heeft. Zelf schrijven doet hij niet meer, maar wat hij zegt is nog steeds even pertinent.

Het interviewboek Illegitimate Authority – Facing the Challenges of Our Time is de derde pocket die als Penguin Special wordt uitgegeven met een reeks interviews (zie de referenties onderaan) met C.J. Polychroniou. Deze onafhankelijke journalist en politiek wetenschapper heeft de voorbije jaren regelmatig gesprekken gehad met Noam Chomsky. Dit boek overloopt hun gesprekken van 2021 en 2022.

Die gesprekken heeft hij zeer leesbaar uitgeschreven. Een aantal ervan werden eerder al op TruthOut gepubliceerd. Dit is een onafhankelijke progressieve nieuws site in de VS, die focust op sociale rechtvaardigheid.

Zowat ieder boekenuitgever zal je zeggen dat interviews in boekvorm niet goed verkopen. Noam Chomsky is blijkbaar de uitzondering, want van hem zijn reeds meer dan dertig interviewboeken verschenen.

In deze derde in de reeks met interviewer C.J Polychroniou staan 34 gesprekken, in vijf ervan komt klimaatwetenschapper Robert Pollin er bij zitten en in één interview krijgen Pollin en Chomsky het gezelschap van Costas Lapavitsas.

Pollin en Chomsky publiceerden in 2020 samen het boek Climate Crisis and the Global Green New Deal, eveneens in samenwerking met C.J. Polychroniou (zie de recensie hier).  Lapavitsas is Grieks hoogleraar economie aan de University of London sinds 2008 en parlementslid voor Syriza sinds 2015. Hij is voorstander van het verlaten van de eurozone en heeft zich fel verzet tegen de opgelegde besparingen van de trojka (Europese Centrale Bank, Europese Commissie en het IMF).

Acht van de 34 interviews in dit boek verschenen eerder in vertaling op dewereldmorgen.be (zie de lijst onderaan). Samenvatten wat Chomsky te vertellen heeft is onbegonnen werk. De titels van de interviews geven een goede aanwijzing van waar het over gaat.

Ik parafraseer enkele van deze titels:

• het buitenlands beleid van Biden is grotendeels identiek aan dat van Trump;
• zonder massale VS-hulp kan Israël nooit Palestijnen afslachten zoals nu gebeurt;
• intellectuelen moeten stoppen het status quo te verdedigen, het is een kwestie van leven of dood;
• de ‘oorlog tegen de terreur’ van de VS heeft grote delen van de wereld vernietigd;
• we kunnen niet rekenen op de privé-sector om de klimaatcrisis aan te pakken;
• maken we de ondergang mee van het neoliberalisme, of niet?
• het VS-discours over de oorlog in Oekraïne heeft het domein van rationeel denken verlaten;
• onze prioriteit moet redden Oekraïense levens zijn, niet ‘bestraffen’ van Rusland

Zoals steeds rijgt Chomsky de rake observaties en bruikbare one-liners aan elkaar. Wat daarbij zo verbaast is hoe de meeste van zijn wijsheden in feite gewoon uitingen van gezond verstand zijn. Het zijn overwegingen die elk redelijk mens wel kan maken, die zich niet laat overdonderen door de dagelijkse propaganda. Chomsky weet het allemaal gebald weer te geven.

Chomsky zoekt nog steeds alles zelf op, niet alleen wat op alternatieve media te vinden is. Hij leest elke dag vier à vijf kranten, antwoordt al zijn e-mails (soms met vertraging) en geeft interviews via internet. Hij citeert daarbij uit lijvige rapporten van grote universiteiten als Yale.

Chomsky benadrukt altijd dat je de mainstream media moet blijven lezen en bekijken. Met de nodige filters haal je daar heel wat uit. Tussen alle nieuwspropaganda door verschijnen er ook zeer degelijke zaken. Zo prijst hij de financiële pers aan, zoals de Financial Times. “Bedrijven en investeerders willen weten hoe het er echt aan toe gaat. Die informatie vinden ze in de financiële pers.”

Hij pleit voor degrowth, met de nodige nuancering. “Degrowth in de fossiele economie, maar growth in hernieuwbare energie, openbaar vervoer, onderwijs, gezondheidszorg, onderzoek en ontwikkeling…” Groei in alles wat sociaal verantwoord is, degrowth in alles wat het klimaat vernietigt, in de wapenindustrie en alles wat een leefbare sociale gemeenschap in de weg staat.

Tussendoor een ijzingwekkend bloednuchtere vaststelling: ‘Een totale kernoorlog is minder erg dan klimaatverwoesting. Na een kernoorlog kunnen zeer kleine ‘kernen’ van mensen in afgelegen gebieden nog overleven en van nul herbeginnen. Een totale klimaatcatastrofe daarentegen betekent het einde van de menselijke soort.”

Over de politieke instellingen in zijn eigen land zoals het Hooggerechtshof, het kiessysteem, het tweepartijenduopolie en het Congres: “Wat progressief was in de achttiende eeuw is nu zo oubollig dat de VS niet eens zou aanvaard worden als lid van de EU omdat het niet aan de basisnormen van democratie beantwoordt”.

Deze Penguin Special pocketuitgave is ideale treinliteratuur. Elk onderdeel lees je op 10-15 minuten. Je hoeft de volgorde van het boek niet te volgen. Zoals steeds met elk boek, elk artikel, elk interview, elke YouTube is Noam Chomsky een aanrader, een gezonde dosis tegengif tegen de dagelijkse zondvloed aan desinformatie.

Noam Chomsky and C.J. Polychroniou. Illegitimate Authority – Facing the Challenges of Our Time. Penguin, London, 2023, 330 pp. ISBN 978 0241 6299 49

Noam Chomsky and C.J. Polychroniou. The Precipice – Neoliberalism, the Pandemic and the Urgent Need for Social Change. Penguin, London, 2021, 180 pp. ISBN 978 1642 5950 00

Noam Chomsky and C.J. Polychroniou. Optimism over Despair. Penguin, London, 2017, 192 pp. ISBN 978 0241 9819 79 – Zie de recensie “Kies optimisme boven wanhoop”

Acht vertaalde hoofdstukken (weblinks) uit dit boek (op een totaal van 34):

• “Biden’s buitenlandbeleid valt nauwelijks te onderscheiden van dat van Trump”
• “Alleen met VS-hulp kan Israël Palestijnen massaal vermoorden”
• “Militaire escalatie VS tegen Rusland kan leiden tot doodvonnis menselijke soort”
• “Dit kon tot op de dag van de invasie voorkomen worden”
• “VS verhinderen doelbewust de-escalatie oorlog in Oekraïne”
• “Onze prioriteit moet redden Oekraïense levens zijn, niet straffen van Rusland”
• “Discussieer niet over ‘rechtvaardigheid’ oorlog, maar voorkom kernoorlog”
• “Een kwestie van leven of dood – intellectuelen mogen niet langer status quo verdedigen”