De verrassing van de parlementsverkiezingen op 9 juni 2024 was de Brusselse lijst Team Fouad Ahidar, die onder de mainstream mediaradar drie zetels haalde in het Hoofdstedelijk Parlement en één zetel in het Vlaams Parlement. We gingen met de man achter dit succes praten. “Dit kwam niet uit het niets, hier ging 20 jaar inzet in het Brussels Parlement aan vooraf.”
Hoe kwam in 1999 een Molenbeekse jeugdwerker in de politiek terecht?
“Mijn engagement gaat veel verder terug dan toen. Reeds in de lagere school was ik een spreekbuis voor andere leerlingen. Ik durfde de confrontatie aan te gaan met de leraars, omdat ik altijd heel goede punten had. Ik kon dat dus wel doen.”
“Bovendien, wie rijk is kan zich meer permitteren. Die kan bijvoorbeeld een advocaat betalen. Ben je afhankelijk van iemand die je loon betaalt, dan is het heel wat moeilijker om te reclameren. Ik ben altijd iemand geweest die deze gewone mensen ging verdedigen.”
“Met mijn diploma maatschappelijk assistent ben ik in Molenbeek begonnen als sociaal buurtwerker en zo directeur geworden van Centrum West1. Ik hielp mensen met hun individuele problemen, maar werd het beu om die dossier per dossier aan te pakken.”
In april 2016 zond het Brussels Hoofdstedelijk Parlement zijn ondervoorzitter Fouad Ahidar als zijn vertegenwoordiger naar het Europees Comité van de Regio’s. Foto: EU/Nuno Rodrigues/CC BY-SA 2:0
“Mensen hebben dezelfde problemen met dezelfde oorzaken, 200 mensen hebben huisvestingsproblemen, 100 met problemen door hun dubbele nationaliteit, 100 anderen lijden onder discriminatie. Ik wou die problemen globaal aanpakken, daarom de stap naar de politieke arena sinds 2004 om zo voor honderden mensen tegelijk oplossingen te vinden.”
“Ik blijf echter nog altijd de twee doen. Elke dinsdag heb ik zitdag waar mensen bij mij terecht kunnen. Dat geeft me bagage om mijn politiek engagement hier (in het Brussels Parlement) aan te scherpen, want je kan van hieruit niet alles zien.”
“Mensen zeggen me: “Ik heb voor jou gestemd Fouad, maar niet om alleen maar in het parlement te zitten, anders stem ik niet meer voor jou.” De mensen zijn blij als ik eens langskom, dag zeg en vraag hoe het met de kinderen gaat. Ik vond zo een goed evenwicht door in het parlement globale oplossingen te bepleiten en tegelijkertijd de individuele problemen van de mensen niet te vergeten.”
Om in de politieke arena te stappen moest je kiezen voor een bestaande politieke partij – of er zelf een beginnen. Wat heb je twintig jaar geleden gedaan?
“Ik heb nooit gekozen voor een partij. Vic en Bert Anciaux2 hebben me in 1999 gevraagd, nadat we in Centrum West met elkaar een klein dispuut hadden. Vic Anciaux kwam in Molenbeek zonder schroom zijn standpunten verdedigen. Hij had een goed contact met de jongeren, met kinderen van allerlei nationaliteiten. Ik heb nog altijd groot respect voor hem. Hij was eerlijk.”
Kasmi M’hamed (l) werd verkozen in het Vlaams Parlement. Foto: Team Fouad Ahidar
“Kort na die kennismaking nodigde hij me uit voor een gesprek: “Fouad, wij hebben je stem nodig”. In die periode was er immers een groot gevaar dat het Vlaams Blok (vanaf 2004 Vlaams Belang) de Brusselse instellingen zou blokkeren, omdat die partij in 1999 vier van de elf zetels had behaald in de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC)3 van het Brussels Parlement. Als ze er nog twee meer zouden halen, konden ze de VGC en alle Brusselse instellingen blokkeren.”
“Fouad, wij hebben je stem nodig”
“Ze zochten daarom naar mensen uit de allochtone gemeenschap die voor Vlaamse lijsten zouden stemmen. Ik zei ja en behaalde bij de verkiezingen in 1999 direct 1.000 voorkeurstemmen. Bijna zoveel als Sven Gatz en Guy Vanhengel, die toch ministers waren. Net niet genoeg voor een zetel. Ik ben dan op het kabinet van Bert Anciaux gaan werken.”
“We stelden vast dat er amper subsidie-aanvragen kwamen van mensen met een allochtone naam – in Brussel! We onderzochten wat de oorzaken waren. We wilden ook het imago van de Vlaamse Gemeenschap in Brussel verbeteren en hebben heel wat initiatieven gestart.”
Brussels Hoofdstedelijk Parlement in de Lombardstraat. Foto: GNU Free License
“In 2004 ben ik dan voor het eerst verkozen als onafhankelijke kandidaat. Ik ben sindsdien negentien jaar actief in het Brussels Parlement voor de fractie van Vooruit tot in 2023. In die periode ben ik Ondervoorzitter geweest van het Brussels Parlement (2014-2019) en Voorzitter van de VGC (2019-2023), elk jaar met een ruime meerderheid van stemmen4.”
“Het was echt schokkend om vast te stellen hoe, na bijna twintig jaar goede samenwerking en politieke steun, mijn vroegere bondgenoten zoveel zware verwijten over me heen smeten, omdat ik nu alleen verder ging. Plots was ik een islamist, een integrist, eender wat, terwijl ik geen jota ben veranderd sinds 2004!”
Hoe is het zover gekomen?
“Het kwam niet alleen uit de eigen rangen van Vooruit. De hevigste aanvallen kwamen van Guy Vanhengel (Open VLD). Volgens hem wilde ik zelfs de sharia invoeren, nadat ik negentien jaar goed met hem had samengewerkt en hij mijn verkiezing als Ondervoorzitter en VGC-Voorzitter altijd had gesteund.”
“Ze lieten mij toen zelfs het Brussels Gewest vertegenwoordigen in het buitenland, waar ik toespraken las in het Engels – wat ik amper versta. Zo groot was hun vertrouwen!”
De breuk kwam met de uitspraken van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau over Molenbeek5?
“Neen! Dat begon al vroeger met zijn eenzijdige uitspraken over de politie. Hij vond dat die nog harder moesten optreden. Ik heb altijd geëist dat we respect hebben voor de politie, ze beschermen ons, de politie is onze familie! Maar kijk naar de rapporten van het Comité P6, er zit ook crapuul tussen. En de klachten komen niet alleen van Marokkanen, maar van veel burgers die vinden dat de politie niet altijd correct handelt.”
Plenaire zaal van het Brussels Parlement. Foto: Brussels Parlement
“Daarna kwam zijn uitspraak over Molenbeek. Wel, er zijn ook problemen in Sint-Niklaas7. Of waarom praat hij niet over de problemen in Antwerpen? Voelt hij zich daar wel thuis? Wat is het probleem? Concentratie van bepaalde bevolkingsgroepen? Zijn uitspraken hadden een reuk van racisme, ook zijn uitspraken over de Roma in Sint-Niklaas.”
“Uiteindelijk werd hij gepakt op zijn seksistische commentaren, maar niet op zijn racisme. Als hij geen seksistische uitspraken had gedaan, was hij dus gewoon partijvoorzitter gebleven. Nu wordt hem alles vergeven en wordt hij terug partijvoorzitter.”
“Toen ik in 2023 een ander politiek standpunt innam over de kwestie van onverdoofd slachten, werd ik onmiddellijk uit het partijbestuur verwijderd. Dat was nochtans intern op voorhand besproken. Ik kreeg de vrijheid om te stemmen hoe ik wilde. Toen reageerde Gaïa en liet de partij mij vallen.”
En toen heb je beslist alleen door te gaan als Team Fouad?
“Neen, aanvankelijk niet, ik ben in december 2023 uit de fractie gestapt. Iedereen rond mij was geschokt. Ik heb daarna nog getwijfeld. Stop ik met de politiek? Neem ik een paar maand vakantie om over mijn toekomst na te denken?”
Foto: fouadahidar.com
“Ik heb dat besproken met mijn vrouw en met mijn kinderen. Die zeiden direct “Natuurlijk stemmen wij voor jou, papa”. We hadden amper zes maand tijd om vanuit het niets een campagne te beginnen. Ik had geen personeel, geen geld. Voor een campagne hadden we ongeveer €50.000 nodig.”
“Voor mij is een dak boven het hoofd voor iedereen de topprioriteit.
“Ik heb mijn archief ingezet van ongeveer 18.000 telefoonnummers en onze contacten op de sociale media. Ik heb die allemaal in een WhatsApp-groep gezet. Ook zijn we naar de markten gegaan. Zo zijn we ons programma gaan verspreiden. We vroegen de mensen om hun buren, hun vrienden, hun familie aan te spreken en hebben uiteindelijk 50.000 mensen bereikt. Ik ging van uit dat we 2 zetels zouden halen.”
Het werden er drie, en een zetel in het Vlaams Parlement.
“Dat was een nachtmerrie voor de andere partijen. De N-VA heeft (in het Brussels Parlement) een zetel verloren net als Open VLD en Vooruit. Tientallen jaren lang hadden ze voor de verkiezingen afspraken gemaakt om samen verder te regeren. Nu kon dat plots niet meer. Ze blokkeren nu de onderhandelingen voor een VGC-regering. Wij willen nochtans alleen maar samenwerken.”
Wat zijn jullie politieke prioriteiten in Brussel?
“Voor mij is een dak boven het hoofd voor iedereen de topprioriteit. Dat is de essentie, een eigen thuis. We hebben in het Brussels Gewest één miljoen vierkante meter kantoorgebouwen leeg staan. Die leegstand is met de pandemie nog verergerd.”
“Die kunnen tot woonruimtes omgevormd worden. Wij moeten dat niet allemaal zelf doen. Er zijn mensen genoeg die dat zelf willen doen. Geef ze een bouwvergunning. Dat kunnen alle formaten van appartementen zijn, kleine gezinnen, grote gezinnen.”
“Daarnaast is koopkracht belangrijk. En veiligheid! Dat is geen links of rechts thema, dat is van alle burgers. Netheid hangt daarmee samen. In een nette buurt komen mensen gemakkelijker buiten, om te wandelen, te babbelen.”
Hoofddoek of geen hoofddoek achter het loket? Mensen moeten hun werk goed doen. De dienstverlening moet goed zijn. De rest is bijzaak.
“Brussel heeft een Marshallplan nodig voor vuiligheid en veiligheid. Dat is ook een verantwoordelijkheid van iedereen. Er moet terug een gemeenschapsgevoel komen: Brussel is van ons allemaal.”
“Verder is diversiteit heel belangrijk. Wat maakt het uit voor het werk of iemand een hoofddoek of een keppeltje draagt. Mensen moeten hun werk goed doen. De rest is bijzaak. De ombudsdiensten krijgen veel klachten over de werking van de gemeentelijke diensten. Gaan die over de hoofddoek? Neen, die gaan over ambtenaren die hun werk niet goed doen. Dienstverlening moet neutraal zijn, daar gaat het over.”
“Dat beeld van de moslima achter het loket die andere moslims zou voortrekken, wat is dat voor nonsens? Ik wil een ambtenaar die mij een oplossing geeft, of die nu lang blond haar heeft of een hoofddoek, maakt toch niets uit? Het verschil is wie van de twee haar werk doet.”
“De Chinese leider Deng Xiao Ping zei ooit: “Het maakt niet uit of de kat wit of zwart is, als ze maar muizen vangt.” Wij willen mensen die hun verantwoordelijkheid willen nemen.”
“Mathias De Clercq, burgemeester van Gent, ook van Open VLD, vindt hoofddoeken in de gemeentelijke diensten geen probleem. Wil die ook de sharia invoeren? En Hans Bonte, burgemeester van Vilvoorde, van Vooruit? Maar als ik dat zeg krijg ik dergelijke reacties.”
“Onderdrukte vrouwen? Die heb je in alle beschavingen, in alle culturen. Hier in België lijdt meer dan 15 procent van alle vrouwen onder een of andere vorm van mishandeling, door collega’s of door hun man. Moeten we dan het huwelijk verbieden?”
“Ik ben voor verplichte inburgering, iedereen moet zijn rechten én zijn plichten kennen. Dat betekent ook dat vrouwen mogen weten dat ze gaan geholpen worden als ze worden mishandeld.”
“Wij willen alle mensen helpen die het moeilijk hebben, geen dak boven hun hoofd, geen inkomen, want wij als maatschappij willen dat niet. Ik zie trouwens veel autochtone mensen die ook hun rechten niet kennen.”
“Zijn moslimvrouwen verplicht een hoofddoek te dragen? Ik ben praktiserend moslim. Mijn imam is daarover duidelijk: “Er mag nooit een verplichting zijn. Niemand mag door een ander gedwongen worden.”
Hoe dachten je politieke bondgenoten dan over jou al die jaren dat ze wel goed met jou samenwerkten? Hun gedachten zijn toch ook niet veranderd?
“Ik ben altijd geweest wat ik nu ook ben. Ik ben moslim en ik ben politicus. Dat is geen kostuum dat je uitdoet. Ik heb mijn identiteit. Soms heb ik dan andere oplossingen voor een probleem.”
“Zij zijn bezig met de hoofddoek, maar ondertussen gebruiken 2,3 miljoen Belgen antidepressiva. Dat is niet mijn cijfer, hé. Op 12 miljoen Belgen, in feite op 10 miljoen mensen, want je mag kinderen niet meetellen.”
“Hoe kan het dat in een welvarend land als België zoveel mensen bang zijn voor de toekomst?
“Voor sommige mensen is medicatie de oplossing, maar er zijn ook andere mogelijkheden: zoals vrijwilligerswerk, iets nuttigs betekenen voor anderen, sociaal contact, vriendschap. Mensen die de hele dag alleen zitten, dat zijn niet alleen oudere mensen, ook jonge mensen lijden onder eenzaamheid. “
“Hoe kan het dat in een welvarend land als België zoveel mensen bang zijn voor de toekomst? Vinden ze nog een baan, kunnen ze de huur betalen, gaan ze nog een partner vinden? Eén kind op vijf wordt lastig gevallen op school. Pesten op school is een ziekte, ik ben daar al meer dan dertig jaar mee bezig. Waarom zijn dat geen topprioriteiten?”
“Ik gaf recent een interview aan een journaliste van een grote krant. Zij bleef maar vragen over islam dit, islam dat. Ik vroeg haar of we het ook over de essentie konden hebben, over huisvesting, over veiligheid, het klimaat. Uiteindelijk zie ik: “Nog één vraag over islam en ik ben weg”.”
“Ik kan nog altijd exact op mijn gevoel tien minuten inschatten. Waarom? Dat was de speeltijd in de school. Ik wist precies hoeveel minuten nog voor ze zouden stoppen met mij te slaan. Ik ben zes jaar lang gepest geweest in de lagere school. Ik telde de minuten af. Dat staat nog altijd in mijn lichaam gegrift.”
“En dan komt die journaliste maar vragen over islam, halal of geen halal. Maar mijn verleden heeft mij geholpen om onrecht te bestrijden. Dat heeft mij tot de mens gemaakt die ik vandaag ben. Na Finland heeft Vlaanderen het hoogste zelfmoordcijfer van Europa. Dàt is een probleem.”
“Ik ken mensen die rijk zijn en toch plegen hun kinderen zelfmoord. Ik had een vriend die heel succesrijk was, sympathiek, knap, een intelligente jongeman die goed geld verdiende, met de nieuwste Porsche Carrera reed. Tot ik telefoon kreeg dat hij uit het leven was gestapt… “
NOOT VAN DE REDACTIE: Heb je zelfmoordgedachten? Wil je iemand helpen met zelfmoordgedachten? Heb je iemand verloren door zelfmoord? De zelfmoordlijn 1813 is 24/7 beschikbaar. Elk gesprek is anoniem en gratis. Meer info vind je op de website https://www.zelfmoord1813.be/.
“Die journalisten zijn niet bezig met de echte problemen. Hun vragen over islam, dat is sensatie, dat is buzz, clickbaits, leescijfers, om daarmee publiciteit te verkopen. Hoe meer mensen ons lezen, hoe meer ik verdien.”
“Zulke politici willen de media niet, maar ik blijf gewoon mijn ding doen. Ik sta elke dag op met één gedachte. Wie kan ik helpen vandaag?”
“Dat politici die negatieve lijn volgen, dat is jammer, het is hun keuze. Maar dat de media daar zomaar in meestappen, daar word ik echt kwaad over.”
Jullie doen mee aan de gemeenteraadsverkiezingen, niet alleen in het Brussels Gewest. Is er geen risico dat in Gent, Antwerpen en Vilvoorde mensen op de kar springen van het Brussels succes?
“We hebben een lijst in 7 van de 19 gemeentes van het Brussels Gewest. We hadden voor alle 19 gemeenten kunnen gaan, maar we moeten inderdaad voorzichtig zijn en weten wie we verwelkomen in het team. We komen ook op in Gent en Antwerpen met dezelfde voorzichtigheid.”
“We kennen de eerste drie kandidaten op de lijsten in Gent en Antwerpen heel goed, want ik heb daar een netwerk. Mijn vrouw is Gentse, mijn kinderen studeren daar aan de universiteit. We hebben ook een netwerk in Borgerhout, we hebben daar ook familie en vrienden.”
Er is nog altijd geen regering van de VGC in Brussel.
Gaat dat nog lukken voor de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober?
“Neen en dat was sowieso altijd de bedoeling, zowel federaal als Brussels. Het heeft nu (het interview had plaats op 1 oktober) geen zin meer om te onderhandelen. Ik heb trouwens het gevoel dat alles reeds is afgesproken.”
“Als je ziet dat in de nieuwe Vlaamse regering 5 N-VA-ministers zetelen naast 2 Vooruit en 2 CD&V. Ze hebben ook een deal dat de N-VA de voorzitter levert voor de federale Kamer van Volksvertegenwoordigers en één van de 5 Vlaamse N-VA-ministers is bevoegd voor Brussel. Dat klopt proportioneel niet.”
“Volgens mij zijn er dus akkoorden voor de verdeling van de VGC-regering, dat CD&V en Groen elk een Brusselse minister zullen krijgen. Ik ben daar bijna 100% zeker van. Dan ligt Open VLD er uit en komt de N-VA in de plaats als staatssecretaris8. Ze gaan er alles voor doen om ons uit de VGC-regering te houden.”
“Vlaams Belang roept in Antwerpen op om zeker te gaan stemmen (er is geen stemplicht meer voor de gemeenteraadsverkiezingen in Vlaanderen) om Team Fouad daar te blokkeren.”
“De PVDA in Antwerpen is hier om andere redenen niet zo gelukkig over. Zij denken dat we de progressieve stemmen verdelen. Ik zeg: laat de kiezers beslissen. Daarna zien we wel met wie we kunnen samenwerken.”
Notes:
1 Centrum West is een organisatie voor Werking Maatschappelijk Kwetsbare Jongeren (WMKJ) met diverse activiteiten, muziek, sport, circus en vormingen, huiswerkklassen, coaching.
2 Vic Anciaux (1931-2023) was een boegbeeld van de Vlaams-nationalistische partij Volksunie (VU). Hij was een van de eerste Belgische politici die de immigrantenkwestie ernstig nam en ijverde voor een tolerant immigratiebeleid. Na het uiteenvallen van de VU koos hij voor Spirit, dat na 8 jaar opging in de SP.a (Vooruit). Hij is vader van politicus Bert Anciaux, die meerdere mandaten bekleedde, waaronder Vlaams Minister van Cultuur, Jeugd en Brusselse Aangelegenheden (1999-2002 en 2004-2009).
3 Na de derde staatshervorming van 1988-1989 werden voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest afzonderlijke commissies opgericht voor de Franstalige en de Nederlandstalige gemeenschappen in Brussel. Die vormen elk afzonderlijk een eigen regering op basis van een meerderheid in de taalgroep. Eerst waren dat 11 van de 75 zetels voor de VGC. Nu zijn 17 van de 89 zetels in het Brussels Parlement voorbehouden aan Vlaamse partijen. Een meerderheid voor de vorming van een VGC-regering is nu minimaal 9 op 17.
4 De leden van het Bureau (Voorzitter, Ondervoorzitters en Quaestoren) van het Parlement worden bij het begin van elk parlementair jaar verkozen door de plenaire vergadering.
5 In april 2022 verklaarde Conner Rousseau in een interview voor Humo “Als ik door Molenbeek rijd, voel ik me niet in België”.
6 Het Vast Comité van Toezicht op de Politiediensten (Comité P) werd opgericht in 1991, na een onderzoek over dysfuncties in de werking van de politiediensten.
7 Waar Conner Rousseau woont.
8 Volgens de afspraken van de derde staatshervorming duiden de 17 Vlaamse volksvertegenwoordigers twee Nederlandstalige ministers en één staatssecretaris aan. De staatssecretaris is een vice-minister onder de bevoegdheid van een minister, maar in de politieke praktijk functioneert die meestal zeer onafhankelijk van de eigen minister.