Europarlementslid Marc Botenga (PVDA) verbleef in oktober een week in Palestina op de bezette Westelijke Jordaanoever. In een interview vertelt hij ons over de praktijken van repressie, kolonisatie en apartheid en een volk dat blijft strijden voor zijn recht op zelfbeschikking.

Onder de video staat een samenvatting van dit gesprek met Marc Botenga in het Europees Parlement. Voor ondertitels, klik op icoon onderaan rechts of ga naar YouTube. Voor de onderdelen van ons gesprek, klik op de tijdscodes onder deze video (totaaltijd 16:50):

00:00    Waarom deze reis naar Palestina?

00:32    Er moeten na 1,5 jaar afwezigheid terug Europese politici naar Palestina gaan

02:45    Apartheid is heel concreet voor de Palestijnen, in de steden, op het platteland

05:40    Je eigen olijven oogsten is voor Palestijnen levensgevaarlijk

07:50    En toch houden de Palestijnen vol. “Wij blijven”

09:05    Wat de EU bouwt breekt Israël terug af, zonder consequenties

10:52    Israëlische soldaten voelen zich compleet straffeloos

12:16    Palestijnen hebben ongelooflijke wilskracht, dit is hun land

14:00    We houden Palestina op de agenda, want de EU wil er over zwijgen

14:53    Onderschat de positieve impact niet van de mobilisaties hier

 

DeWereldMorgen verwerpt de zogenaamde ‘medianeutraliteit’ over fundamentele kwesties als Palestina. De redactie schaart zich in zijn berichtgeving volledig achter het internationaal recht op zelfbeschikking der volkeren, op het recht op zelfverdediging tegen kolonisatie en apartheid en op het VN-Handvest.

 

We spraken op 14 november in het Europees Parlement te Brussel met Marc Botenga, PVDA-PTB-Europarlementslid en vroegen hem waarom hij in oktober een week naar de bezette Westelijke Jordaanoever vertrok.

We weten dat Israël in Gaza geen pottenkijkers toelaat en journalisten daar doelbewust neerknalt om te zorgen dat niets naar buiten komt qua informatie. Tezelfdertijd gaat de repressie ook door in de andere Palestijnse gebieden, meer bepaald op de Westelijke Jordaanoever. Daar wordt bijna niet over gesproken.

Ik heb daar beelden gezien van kolonisten die dorpen binnenvallen, huizen in brand steken. We vonden dat we daar met een delegatie naar toe moesten, ten eerste omwille van de nauwe banden tussen Israël en de EU. Ten tweede omdat het publiek hier moet weten wat er ook op de Westelijke Jordaanoever gebeurt.

Sinds 7 oktober zijn er geen delegaties van het Europees Parlement meer op bezoek geweest in Palestina. De mensen hier (in Palestina) zeiden ons: “We hebben hier sinds het begin van de oorlog niemand meer gezien.”

We zijn er heen gegaan met een delegatie van de organisatie Progressive International, met voormalig burgemeester van Barelona Ada Colau en met Jaume Assens, mijn Spaanse collega in het Europees Parlement. Daarnaast waren er ook advocaten bij om met ons te kijken wat hier juist gebeurt.

Het Internationaal Gerechtshof heeft recent geoordeeld dat de bezetting van Palestina illegaal is en binnen het jaar moet stoppen. Wij gingen kijken welke impact dat oordeel daar heeft. Dat waren onze twee redenen om te gaan.

Het is ook een kwestie van het betonen van solidariteit. De beelden op sociale media en op een deel van de mainstream media zijn duidelijk. Hier is een etnische zuivering bezig.

De Palestijnse bevolking heeft geen enkele vrijheid van beweging in eigen land. Hoe zat dat voor jullie?

Het hangt af van je keuze. Reis je met een wagen met Israëlische nummerplaat, dan verplaats je je vrij snel zonder hinderpalen over de Israëlische snelwegen. Reis je samen met Palestijnen in een wagen met Palestijnse nummerplaat, dan rijd je urenlang op slecht onderhouden wegen, die voortdurend door checkpoints worden onderbroken.

Wie een Palestijnse stad binnen of buiten wil, is afhankelijk van wat de militaire bezetter toelaat. Van Nabloes wilden we naar ons hotel in Ramallah (72 km). Het leger zegt dan ‘We hebben de stad gesloten. Je mag Nabloes niet uit” wat eindeloze files veroorzaakt. Dat doen ze regelmatig. Zo maak je het economische en sociale leven onmogelijk. Wij gingen met Palestijnen op stap, met Palestijnse auto’s wat niet hetzelfde is als met Israëlische wagens op Israëlische wegen. Apartheid is dus heel concreet.

In Hebron, het vroegere Al-Khalil, is het oude stadscentrum afgezet met checkpoints met onbemande automatische geweren, bijzonder indrukwekkend wanneer je daar voor staat. In de binnenstad hebben illegale kolonisten de bovenverdiepingen van veel huizen ingenomen. Ze werpen afval en stenen naar beneden op de Palestijnse winkeltjes. Daarom moesten de Palestijnen een stalen bedrading spannen boven de straat om dat tegen te houden.

Aan die checkpoints verlies je veel tijd. Wat is je godsdienst? Van waar kom je? Waar ga je naartoe? Allemaal heel arbitrair, ook aan ons. Wij waren daar één week. Palestijnen beleven dat iedere dag onder een staat die hen discrimineert omwille van wie ze zijn.

Oktober is de periode van de olijfoogst. De olijfboom is een symbool van Palestina, van verzet, want die olijfbomen blijven staan. Je hebt olijfbomen nog uit de Romeinse tijd, die zijn een belangrijke bron van inkomsten.

We waren in een Palestijns dorp om samen te gaan oogsten. Op de heuvels daarrond staan illegale kolonies. Om dan zogenaamd te beveiligen bakent het leger een no-go-zone af, ‘toevallig’ zijn dat de olijfboomgaarden.

Als de Palestijnse gezinnen toch proberen te oogsten worden ze aangevallen door kolonisten. Die zijn nu allemaal bewapend door minister van nationale veiligheid Ben Gvir. Dat is niet zomaar een een initiatief van die kolonisten. Het Israëlische leger staat erbij.

Toen wij meegingen vuurden ze traangas af en stun granaten, licht- en geluidsgranaten, om ons te verjagen. Zo knijpen ze de dorpen dood zonder toegang tot hun voornaamste bron van inkomsten, om hen tot vertrekken te dwingen.

Hoe overleven de mensen dat? Waar halen ze hun eten? Waar halen ze inkomen vandaan om aankopen te doen, kinderen naar school te sturen?

Heel moeilijk, de Palestijnse economie is in crisis, zeker het laatste anderhalf jaar omwille van al die economische beperkingen. Dat is nu een overlevingseconomie en het wordt erger. Palestijnen die vroeger in Israël werkten, komen daar nu niet meer. Israël houdt ook geld tegen dat naar Palestina zou moeten gestort worden.

De mensen worden in armoede gedwongen. Palestijnen die het vroeger relatief goed hadden, de middenklasse, hebben het nu financieel bijzonder moeilijk. Een herder die zijn schapen en geiten niet kan laten grazen, wat moet die nog doen?

Het idee is de Palestijnen helemaal weg te jagen van het land en hen te concentreren in een aantal steden waar ze kleine Gaza’s van gaan maken.

In dit Europees Parlement hoor ik je collega’s zeggen “Europa investeert veel, helpt, doet ontwikkelingshulp, waterpompen en dergelijke”. Heb jij iets gezien van die Europese projecten?

Je kunt twee types Europese projecten bezoeken, zij die net gebouwd zijn en zij die net door Israël vernield zijn. Dat was al zo anderhalf jaar geleden. We bezochten huizen gebouwd door Europese ontwikkelingssamenwerkingen die Israël gewoon platbulldozert.

Israël zegt gewoon: “Wij willen die Palestijnse gemeenschap hier niet”. Bijvoorbeeld in Masafer Yatta, in de heuvels ten zuiden van Hebron, daar is Israël bezig alle dorpen te vernielen met bulldozers. Dat zijn scholen en huizen betaald door Belgische of Europese ontwikkelingssamenwerking.

De Europese Commissie stuurt wel eens een brief om heel beleefd uitleg te vragen. Dat wordt daar verticaal geklasseerd. Geen enkel ander land in de wereld kan zich gedragen zoals Israël, zonder enige sancties of reactie van de Europese Unie. Projecten door Europa gefinancierd met Europees belastingsgeld worden door Israël vernield. Dat zijn compleet onschuldige projecten, een waterput, een school, wat dan ook.

Als je toestaat als land of als Europese Unie dat Israël die vernielt zonder dat je reageert, waar ben je dan mee bezig? Dan geef je een signaal van totale straffeloosheid . Dat is ook wat je voelt als je tegenover Israëlische soldaten staat. Die weten dat ze compleet straffeloos zijn.

Een paar weken voor onze komst is een internationale vrijwilligster gedood  (Turks-Amerikaanse Aysenur Ezgi Eygi, 6 september 2024) die ook meeging met Palestijnse families voor de bescherming van hun oogst en van hun watervoorraden. Die moorden hebben geen enkele consequentie.

Weten die soldaten dat jullie een internationale delegatie zijn en maakt dat enig verschil?

Ze wisten niet precies wie er zou zijn, maar ze weten wel in het algemeen dat er internationale vrijwilligers komen, internationale vrijwilligers zoals FASA bijvoorbeeld. Israël weet dat.

In het begin zeiden Palestijnen dat dat wel een verschil maakte. Vandaag schieten ze ook op de internationale vrijwilligers, eentje is in de dij geschoten, de Turks-Amerikaanse activiste is doodgeschoten, om te vermijden dat er meer solidariteit komt. Dat zijn intimidatiepraktijken.

We waren ons daarvan bewust, maar voor één week. De Palestijnen beleven dat iedere dag! En toch houden ze vol! Zij hebben een ongelooflijke wilskracht, vanuit een heel simpel feit: “Dit is ons land, wij zijn hier thuis’.

Dat gaat dan niet alleen over eigendom maar over emotie, geschiedenis… Ik sprak met een man in Oost-Jeruzalem wiens huis ze net hadden afgebroken. Die was daar geboren in 1962, vijf jaar voor Oost-Jeruzalem werd bezet door Israël. Recent werd zijn huis ‘illegaal’ verklaard, terwijl dat daar al veel langer staat dan Israël.

Die zei me: “Toen ze mijn huis platgebulldozerd hebben, vernielde ze mijn familiegeschiedenis, mijn herinneringen, mijn liefde, mijn ouders.. Het feit dat ze daar hun hele zijn hebben, zorgt ervoor dat ze zeggen: “Wij vertrekken niet, dit is ons land”.

Zo komt het dat de honderdduizenden mensen die tijdens de Nakba verjaagd zijn in 1948, na de stichting van de staat Israël – met honderden dorpen geleegd of verdreven – willen teruggaan: “Dit is ons land, dit is ons thuis, wij vergeten dat niet. We hebben nog de sleutel van ons huis en willen terug”. Dat is bijzonder indrukwekkend.

Wanneer je terugkomt, wat ga je doen met die ervaring als politicus, als volksvertegenwoordiger?

Ten eerste zet je dat op de agenda. Het allereerste wat de Europese Unie en Europese regeringen proberen te doen is niet over Palestina spreken. Over Oekraïne wordt er van alles besproken – dat is natuurlijk een oorlog die verschrikkelijk is – maar over Palestina vermijden ze erover te spreken.

Waarom? Omdat er een directe rol is van de Europese Unie aan de verkeerde kant van de geschiedenis, aan de verkeerde kant van het internationaal recht. Het ondermijnt de hele retoriek ‘Europa staat aan de kant van het internationaal recht’ als jij aan de kant staat van een staat die beschuldigd wordt van genocide door het Internationaal Gerechtshof, die oordeelt dat de bezetting illegaal is. Jij steunt die staat, dan spreek je daar liever niet over.

Ten tweede doen we dit om de mobilisaties in België aan te moedigen. We zijn te bescheiden over de impact van onze mobilisaties. Heel veel mensen in Palestina zeiden mij ‘we walgen van de Europese regeringen, van de EU”. Daar verwachten ze echt niets van.

Een paar jaar geleden zeiden veel Palestijnen me nog: “De EU is toch niet zoals de VS, die heeft een andere aanpak, die gaan ons misschien helpen”. Vandaag is er alleen nog ontgoocheling en heel veel woede tegenover de Europese houding. Ze zeggen me: “waarom spreken jullie over mensenrechten als onze kinderen met duizenden worden afgeslacht terwijl jullie niks doen”.

Tezelfdertijd weten ze heel goed dat enorm veel mensen op straat komen en zich mobiliseren in Brussel of in Londen bijvoorbeeld. Dat geeft hen het gevoel ‘wij zijn niet alleen’. Ze zien die beelden via sociale media. Dat is enorm belangrijk voor hen.